Ο ορυκτός πλούτος είναι εθνικός πλούτος

Η Ελλάδα

διαθέτει αξιόλογο

ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία

για την περαιτέρω αξιοποίηση

των ορυκτών

«Ο ορυκτός πλούτος είναι εθνικός πλούτος. H άκριτη ή μη σταθμισμένη απόρριψή του είναι βέβαιο ότι λειτουργεί ως μελλοντική εθνική απώλεια με απρόβλεπτες συνέπειες για τη διασφάλιση της αναπτυξιακής πορείας της  Ελλάδας. Το ελληνικό υπέδαφος είναι «πλούσιο» σε ορυκτούς  πόρους ενώ η χώρα διαθέτει αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία για την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Εάν αρθούν τα εμπόδια, οι προοπτικές είναι πολύ θετικές».

Τα παραπάνω επισήμαναν ο γενικός γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων,Κώστας Γιαζιτζόγλου μιλώντας την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024 στην εκδήλωση του ΣΜΕ, που έγινε στο Λαύριο με την ευκαιρία της εορτής της Αγίας Βαρβάρας προστάτιδας των μεταλλωρύχων και για τα εκατό χρόνια από την ίδρυση του φορέα.

Ο ορυκτός πλούτος

θεωρείται εθνικός πλούτος

Όπως ισχύει στις περισσότερες δημοκρατικές πολιτείες, έτσι και στην Ελλάδα, ο ορυκτός πλούτος θεωρείται εθνικός πλούτος και είναι ευθύνη και συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας η ορθολογική αξιοποίησή του.

Σε τελική ανάλυση, η άκριτη ή και μη σταθμισμένη απόρριψή του είναι βέβαιο ότι λειτουργεί ως μελλοντική εθνική απώλεια με απρόβλεπτες συνέπειες για τη διασφάλιση της αναπτυξιακής πορείας της Ελλάδας.

 Αυτό  τόνισε ο γενικός γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης μιλώντας στην εκδήλωση που πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών  Επιχειρήσεων στο Λαύριο για τα εκατό χρόνια από την ίδρυσή του.

Διαμόρφωση

εναλλακτικού πλαισίου

για τα ορυκτά

«Προσβλέπουμε στη διατήρηση και στην  ανάδειξη της μεταλλευτικής αυτής κληρονομιάς σε εθνικό επίπεδο,  με παράλληλη ανάπτυξη εναλλακτικών χρήσεων στους πρώην μεταλλευτικούς χώρους.  Έχω την τύχη να  προΐσταμαι σε πολιτικό επίπεδο  μιας υπηρεσίας που αγαπάει πολύ το Λαύριο και ετοιμάζει ένα πολύ σημαντικό πλαίσιο που αφορά και στο Λαύριο, αλλά και ολόκληρη τη χώρα μας.

Εννοώ τη Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Πρώτων Υλών  που είχε την ιδέα και την πρωτοβουλία να διαμορφώσει πλαίσιο αναφορικά με την αποκατάσταση, τη φύλαξη, την ανάδειξη και την εναλλακτική αξιοποίηση των πρώην μεταλλευτικών περιοχών («post mining») αλλά και την προώθηση της επιστημονικής έρευνας.

Πρόκειται για ένα   εξαιρετικά δύσκολο και καινοτόμο  έργο με πολλά προ-απαιτούμενα ως προς τις υποδομές, με τελικό στόχο να διασφαλιστεί η μεταλλευτική άυλη και υλική κληρονομιά,αλλά και να προσδιοριστούν με σαφήνεια τα πολύπλευρα κριτήρια των άλλων τυχόν εναλλακτικών μετα-χρήσεων προς μια «ήπια» ανάπτυξη», ανέφερε ο κ. Αϊβαλιώτης.

Η ανάθεση

του συγκεκριμένου έργου

Το έργο ανατέθηκε σε δια-υπηρεσιακή επιτροπή, η οποία δουλεύει για αρκετό χρονικό διάστημα προσπαθώντας να ξεπεράσει τις αδυναμίες και να προσφέρει μια θετική παρακαταθήκη για το τόπο μας. Ήδη, η λειτουργία της επιτροπής έχει λειτουργήσει ως «οδηγός» στο σχεδιασμό και στην έναρξη υλοποίησης ενός πολύ σημαντικού έργου που είναι και το πρώτο στα πλαίσια του post mining. Το έργο αυτό έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και αφορά την μελέτη και πλήρη περιβαλλοντική  αποκατάσταση του παλαιού μεταλλείου της Κίρκης στον Έβρο, μιας πολύ επιβαρυμένης περιβαλλοντικά μεταλλευτικής περιοχής», ανακοίνωσε ο κ. Αϊβαλιώτης.

Ελληνική εξορυκτική δραστηριότητα 

μια λαμπρή ιστορία

25 αιώνων

Στην εκδήλωση μίλησε και ο πρόεδρος του ΣΜΕ, Κώστας Γιαζιτζόγλου, ο οποίος σημείωσε ότι το ελληνικό υπέδαφος είναι «πλούσιο» σε ορυκτούς πόρους, ενώ η χώρα διαθέτει αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία για την περαιτέρω αξιοποίησή τους. «Εάν αρθούν τα εμπόδια, οι προοπτικές είναι πολύ θετικές», είπε ο κ. Γιαζιτζόγλου, ο οποίος πρόσθεσε ότι:

«Σε μια εποχή με έντονες γεωπολιτικές αναταράξεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατόρθωσε να βρίσκεται σχεδόν πλήρως εξαρτημένη από τρίτες χώρες για τις περισσότερες κρίσιμες πρώτες ύλες.Η όποια προσπάθεια κάλυψης της απόστασης, έστω και καθυστερημένη, δεν μπορεί να στηρίζεται απλά και μόνον σε βήματα περιορισμού της γραφειοκρατίας, όπως είναι ο πρόσφατος κανονισμός».

 Η προοπτική

για την Ευρώπη

Ο πρόεδρος του ΣΜΕ επισήμανε ότι η Ευρώπη πρέπει να διαβάσει με προσοχή έκθεση του Μάριο Ντράγκι και να αντιμετωπίσει άμεσα και δυναμικά το σημαντικό και συνεχώς αυξανόμενο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που έχει.

«Σε μια εποχή που οι φυσικοί μας σύμμαχοι απομακρύνονται, ενώ οι ανταγωνιστές μας συνασπίζονται δεν υπάρχουν χρονικά περιθώρια για ολιγωρία.Η εξορυκτική δραστηριότητα  στην Ελλάδα έχει μια λαμπρή ιστορία 25 αιώνων», σημείωσε με νόημα ο ίδιος.

Οι εορταστικές εκδηλώσεις

του ΣΜΕ

Ο πρόεδρος της επιτροπής του εορτασμού των εκατό χρόνων του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, Αθανάσιος Κεφάλας μίλησε για τις σχετικές εκδηλώσεις, λέγοντας ότι:

«Το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου και τα μεγάλου ενδιαφέροντος τεχνολογικά μνημεία της αρχαιότητας που συμβάλλουν στη δημιουργία τουριστικού προϊόντος για τη Λαυρεωτική, είναι δύο παραδείγματα ότι η εξόρυξη ικανοποιεί τρέχουσες ανάγκες πρώτων υλών για τη κοινωνία και δημιουργεί υποδομές και ευκαιρίες για το μέλλον.

Γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, αφιερώνουμε το Έτος 2024 στους ορυκτούς πόρους και προβάλλουμε σε σειρά εκδηλώσεων, με περισσότερους από 50 ομιλητές μέχρι τώρα, ότι ο κλάδος είναι διαχρονικός πυλώνας του ανθρώπινου πολιτισμού και της οικονομικής ανάπτυξης».

Εξόρυξη Πολιτισμός

και Ανάπτυξη

Το θέμα με τίτλο: «Εξόρυξη,  Πολιτισμός και Ανάπτυξη!» ανέλυσε ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), Δρ. Πέτρος Τζεφέρης, ο οποίος υπογράμμισε ότι το Λαύριο αποτελεί μοναδικό μνημείο παγκοσμίως που συνδυάζει αρχαία και νεότερη μεταλλευτική-μεταλλουργική κληρονομιά, βιομηχανική αρχαιολογία αλλά και γεωλογική-ορυκτολογική κληρονομιά (GeoHeritage- Industrial Archaeology-Historic Mining) με πολύ υψηλή μνημειακή πυκνότητα.

«Προσβλέπουμε στη διατήρηση και στην ανάδειξη της μεταλλευτικής αυτής κληρονομιάς με παράλληλη ανάπτυξη εναλλακτικών χρήσεων στους πρώην μεταλλευτικούς χώρους. Το ΥΠΕΝ έχει αναθέσει σε ομάδα εργασίας το έργο της διαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου για το ζήτημα της εναλλακτικής αξιοποίησης των πρώην μεταλλευτικών χώρων (post mining) με τελικό στόχο να διασφαλιστεί η μεταλλευτική άυλη και υλική κληρονομιά, αλλά και να  προσδιοριστούν με σαφήνεια τα πολύπλευρα  κριτήρια των άλλων τυχόν εναλλακτικών μετά-χρήσεων προς μια «ήπια» ανάπτυξη.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο και καινοτόμο έργο με πολλά προ-απαιτούμενα ως προς τις υποδομές.Γι’ αυτό, άλλωστε ουδείς επί μισό αιώνα από την ύπαρξη του Μεταλλευτικού Κώδικα (ΜΚ), δεν καταπιάστηκε με αυτό.Στην ημερίδα μας θα συζητήσουμε με τους ειδικούς για το έργο αυτό», ανήγγειλε ο Δρ. Τζεφέρης.

Εξόρυξη

και περιφερειακή ανάπτυξη

παράγων ευημερίας

Στην εξόρυξη και στην περιφερειακή ανάπτυξη ως παράγοντα ευημερίας «στάθηκε» ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Βέττας.

Ο γνωστός καθηγητής υπογράμμισε τη σημασία που έχει για την ελληνική οικονομία ο εξορυκτικός κλάδος μέσα στην ευρύτερη βιομηχανία.

«Αν και η βιομηχανική παραγωγή αυξάνεται γενικά τα τελευταία χρόνια, όπως και η συμμετοχή της στην εθνική οικονομία και στις εξαγωγές της, αποτελεί μικρότερο μέρος της οικονομίας μας σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές και άλλες συγκρίσιμες οικονομίες, ενώ αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, όπως είναι το κόστος ενέργειας και η στενότητα του εργατικού δυναμικού.Η εξόρυξη αποτελεί έναν ιδιαίτερα κρίσιμο «κρίκο» της παραγωγικής αλυσίδας στη χώρα, με μεγαλύτερη σχετική συμμετοχή από τους μέσους ευρωπαϊκούς όρους. Σύμφωνα και με προηγούμενες μελέτες του ΙΟΒΕ, έχει ισχυρή συνεισφορά στα εισοδήματα και στην απασχόληση, σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο, ενώ υπάρχει σταδιακή μετατόπιση της δραστηριότητας προς υψηλότερη αξία.

 Τέλος, συνεισφέρει κρίσιμα στη τάση της ενίσχυσης της παραγωγικής και ευρύτερης ασφάλειας στην Ευρώπη σε ένα ευμετάβλητο παγκόσμιο περιβάλλον», εξήγησε ο κ. Βέττας.

Μετά-Μεταλλευτικές χρήσεις:

Προκλήσεις και ευκαιρίες

Τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες, που προκύπτουν από τις μετά-μεταλλευτικές χρήσεις περιέγραψε η προϊσταμένη της διεύθυνσης  Ανάπτυξης  και Πολιτικής του ΥΠΕΝ, Ευφροσύνη Βαρβιτσιώτη.

«H ολοκλήρωση του κύκλου ζωής ενός μεταλλείου μπορεί να «σηματοδοτεί» την έναρξη νέων εναλλακτικών χρήσεων, η αληθινή -όμως- πρόκληση σχετίζεται με τη διατήρηση και την ανάδειξη της μεταλλευτικής κληρονομιάς, μέσω αυτών.

Ο σχεδιασμός όλων των σταδίων που προηγούνται της λήξης της εξορυκτικής δραστηριότητας και οδηγούν στην ομαλή μετάβαση από την παραγωγική διαδικασία στη μετά- μεταλλευτική αξιοποίηση του χώρου παρουσιάζει δυσκολίες, καθώς πρόκειται για ένα πεδίο εν πολλοίς αρρύθμιστο στη μεταλλευτική νομοθεσία», διευκρίνισε η κ. Βαρβιτσιώτη.

Τα απαραίτητα βήματα

Κατά την ίδια, ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός των βημάτων που απαιτούνται, προϋποθέτει την πρόβλεψη:

1.

Ενός πλάνου κλεισίματος του μεταλλείου (Mine closure plan), το οποίο θα πρέπει να επικαιροποιείται κατά τη διάρκεια της εκμετάλλευσης.

2.

Των κανόνων παράδοσης και παραλαβής του χώρου, ώστε να καταγράφονται οι εκτάσεις και οι μεταλλευτικές εγκαταστάσεις εντός αυτού, και να είναι ξεκάθαρο το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους.

3.

Των μέτρων συντήρησης και φύλαξης του ανενεργού μεταλλείου, ώστε να αποφεύγονται κίνδυνοι ασφάλειας, αλλά και καταστροφικές παρεμβάσεις στα μεταλλευτικά έργα εντός αυτού.

4.

Της διαδικασίας έγκρισης των επενδυτικών σχεδίων εναλλακτικής αξιοποίησης, με όρους -όμως- σεβασμού στη μεταλλευτική ιστορία του συγκεκριμένου τόπου.

Οι ευκαιρίες

για οικονομική

και τουριστική ανάπτυξη

«Η ρύθμιση των ανωτέρω «βημάτων» δεν αποτελεί εύκολη διαδικασία, καθώς απαιτεί την επίλυση ζητημάτων καταγραφής των χώρων και του ιδιοκτησιακού καθεστώς των ακινήτων, χρηματοδότησης των δράσεων και συνεργασίας διαφορετικών φορέων.

Δημιουργεί -όμως- σημαντικές ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων πόλων οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά και για την προστασία και την ανάδειξη στοιχείων του μεταλλευτικού παρελθόντος του τόπου», κατέληξε η κ. Βαρβιτσιώτη.

©Typologos.com 2024