H Κουλτούρα των Μαζών
Γράφει η Μαργαρίτα Βακάλου
Αρθρογράφος
Το θέμα της κουλτούρας των μαζών πραγματεύεται η αρθρογράφος, Μαργαρίτα Βακάλου. Φωτογραφία από PublicDomainPictures από το Pixabay
Η εποχή μας, είναι η εποχή της «μαζοποίησης». Ζούμε σε μια κοινωνία παγκοσμιοποιημένη, στην οποία η έννοια της ιδιαιτερότητας και του ξεχωριστού, έχει πάει περίπατο… Ο σύγχρονος άνθρωπος, χάρη στα «άλματα της τεχνολογίας και της επιστήμης», όπως συνηθίζουμε να λέμε, έχει πρόσβαση στη γνώση –κάθε είδους – καθώς επίσης και τη δυνατότητα να είναι ενήμερος, για ό,τι κι αν συμβαίνει σε κάθε γωνιά του (δύσμοιρου αυτού) πλανήτη.
Το ερώτημα
Και θα αναρωτηθεί –δικαιολογημένα – κάποιος: είναι αυτό απαραίτητα κακό; Εκ πρώτης όψεως, όχι, αλλά αν σκεφτούμε καλύτερα και συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι ο όγκος των πληροφοριών (με την ευρύτερη έννοια) και των μηνυμάτων (επίσης, με την ευρύτερη έννοια) που δεχόμαστε καθημερινά, είναι τεράστιος, καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι ο σύγχρονος άνθρωπος είναι επιρρεπής…Και τι σημαίνει, πρακτικά αυτό; Ότι ο κίνδυνος απώλειας των ιδιαίτερων και μοναδικών χαρακτηριστικών, που φέρουμε ως άτομα μεμονωμένα, ως κοινωνίες και ως λαοί, είναι τεράστιος!
Ο «πολίτης του κόσμου»
Δε χρειάζεται να γίνει συζήτηση επιστημονικού επιπέδου…Μπορούμε μόνο να δούμε πως είναι διαμορφωμένη η πραγματικότητα του 20ου αιώνα. Ο όρος «mainstream» μας λέει κάτι;
Φαντάζομαι πως ναι, γι’ αυτό, προχωρώ…Κάθε «πολίτης του κόσμου» – και παίζουν ρόλο εδώ τα εισαγωγικά – που σέβεται τον εαυτό του, φροντίζει, με οδοδείκτη τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να «εξελίσσεται» και να αναζητά την καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Και επειδή είναι «δύσκολο» και «θέλει δουλειά πολλή» για να ξεχωρίσεις, η Δύση –συνήθως– , έχει την ευγενή καλοσύνη να μας «βοηθά» σ’ αυτή μας, τη προσπάθεια, παρέχοντάς μας κάθε λογής πρότυπα και, δείχνοντάς μας «πώς να είμαστε» ( goals).
Ο γενικός κανόνας
Θα ακούσεις αυτή τη μουσική, θα δεις αυτές τις σειρές και ταινίες, θα παρακολουθήσεις αυτά τα reality (εάν πρέπει για κάποιο λόγο να κάνεις εμετό, να ξέρεις, βοηθάνε), θα φας αυτό το φαγητό…Έτσι θα ντυθείς, έτσι θα μιλήσεις – ακόμα κι αν δολοφονείς τη μητρική σου γλώσσα – (μιλώντας από το μετερίζι του Φιλολόγου, εξοργίζομαι ακόμα περισσότερο), εκεί θα διασκεδάσεις, εκεί θα κάνεις διακοπές και…πάει λέγοντας…!
Δε θα παραλείψεις να ενημερώσεις άπαντες, έτσι ώστε αυτός που δε συμμορφώνεται με τον γενικό κανόνα, να συνειδητοποιήσει ότι «διαπράττει ύβρη» και να προσπαθήσει να μπει κι αυτός στο «ρυθμό», ώστε να επέλθει η «κάθαρση» (για να μιλήσουμε με όρους αρχαίας τραγωδίας –πάντα επίκαιρη –)…
Τα χρόνια
που θα ακολουθήσουν
Όσο σκέφτομαι τα χρόνια, που θα ακολουθήσουν, απελπίζομαι! Οι επόμενες γενιές, θα θεωρούν ίσως ψυχολογική διαταραχή τη παρέκκλιση από τη μάζα. Και δράττομαι της ευκαιρίας να κάνω λόγο για ακόμα μία «τάση» της «κοινωνικής μόδας». Το παρεκκλίνον, το «alternative» (εντός και εκτός εισαγωγικών)…
Όσοι για οποιονδήποτε λόγο αρνούνται να «μαζοποιηθούν», δημιουργούν μία δική τους, υποκατηγορία, θα λέγαμε, που, όπως είναι φυσικό, αποκτά χαρακτηριστικά μάζας. Διότι και εκεί για να ανήκεις, πρέπει να συμμορφώνεσαι με το γενικό κανόνα…Είναι βέβαια και εκείνοι, που διαθέτουν χαρακτηριστικά υβριδίου και λειτουργούν εξίσου πετυχημένα και στις δύο «ομάδες»…
Η υγιής κοινωνία, έτσι χτίζεται! Με το «κάτι ξεχωριστό» του καθενός! Τα είχε πει, χιλιάδες χρόνια πριν, ένας από τους σοφότερους ανθρώπους όλων των εποχών, ο Αριστοτέλης!!Φωτογραφία από Jordy Meow από το Pixabay
Οι υποκριτές
Δυστυχώς, εκτός από ετεροκατευθυνόμενους και άβουλους, η εποχή, μας έχει κάνει και υποκριτές! (Είναι δεδομένο ότι από τίποτα από όσα είπα παραπάνω, δεν εξαιρώ και τον εαυτό μου!) Και κανείς μας, δε πρέπει να δίνει «άφεση» στον εαυτό του, ακριβώς επειδή πρόκειται για ένα φαινόμενο συλλογικό!!
Συλλογικά, λοιπόν, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της μαζοποίησης!! Χωρίς να κάνουμε πέρα τα αγαθά, που μας προσφέρει η σύγχρονη, παγκόσμια κοινωνία, χωρίς να πάψουμε να είμαστε πολίτες του κόσμου –άνευ εισαγωγικών αυτή τη φορά – , χωρίς να αρνούμαστε την εισροή στοιχείων από άλλους πολιτισμούς, πρέπει να μάθουμε να εκτιμάμε και να αγαπάμε εμάς!
Και λέγοντας «εμάς», να εννοηθεί η γλώσσα μας, η κουλτούρα μας, ο πολιτισμός μας, και ό,τι άλλο ιδιαίτερο, τέλος πάντων έχουμε!
Ν’ αγαπάμε εμάς
Και όχι!Ας μην έχουμε την ψευδαίσθηση ότι αυτά αποτελούν τροχοπέδη στη –κάθε είδους –ανάπτυξή μας!! Ίσα ίσα, χωρίς αυτά, δεν πρόκειται ποτέ να αναπτυχθούμε πραγματικά!
Ας προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε ιδανικά (πραγματικά ιδανικά αυτή τη φορά, γιατί δε βλέπω να υπάρχουν άλλα από το χρήμα, την απάτη, το ψέμα, την εφήμερη δόξα…).
Το «κάτι ξεχωριστό» του καθενός
Λέγοντας «εμάς», να εννοηθεί, επίσης, ο εαυτός μας, ο διπλανός μας, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, τα τρωτά του σημεία, τα όσα αγαπά ή μισεί, με το γούστο του, τις συνήθειες του….
Η υγιής κοινωνία, έτσι χτίζεται! Με το «κάτι ξεχωριστό» του καθενός! Τα είχε πει, χιλιάδες χρόνια πριν, ένας από τους σοφότερους ανθρώπους όλων των εποχών, ο Αριστοτέλης!! (Δε τα λέω εγώ)…
Η κουλτούρα των μαζών, θα επιμένει πάντα να μας πείσει ότι είμαστε όλοι ίδιοι! (αυτή είναι η δουλειά της)…Ας είμαστε διαφορετικοί, αλλά ίσοι!! Αυτή είναι η δική μας δουλειά!!!
Μ.Α.Β.
©Typologos.com 2023
