Η μαγεία του Κινηματογράφου

Γράφει ο Νίκος Μόσχοβος

 Δημοσιογράφος-Συγγραφέας

Τα φώτα «έσβηναν» στις κινηματογραφικές αίθουσες της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1970 και του 1980, όποτε στο άσπρο πανί άρχιζε το «ταξίδι» συνοδευόμενο από τη «μαγεία» για όλους-όλες μας.

Στη μεγάλη οθόνη εμφανίζονταν οι σταρ του σινεμά.

Η ανάμνηση μιας άλλης εποχής

Τότε όλη η παρέα παρασυρόμασταν από τη ροή του φιλμ:

Γελάγαμε, κλαίγαμε ή τρομάζαμε από μια σκηνή του έργου.

Ενθουσιαζόμασταν, εξεγειρόμασταν ή και χειροκροτούσαμε, ανάλογα με τα όσα διαδραματιζόταν σκηνή με σκηνή στο προβαλλόμενο φιλμ.

Πολλές φορές κραυγάζαμε το επιφώνημα- αίτημα: «χασάπη, γράμματα» για να ειδοποιήσουμε το χειριστή της μηχανής προβολής ότι κόπηκε ή κάηκε ένα μέρος του φιλμ, προκειμένου να γυρίσει στο πόστο και να φτιάξει-μοντάρει την ταινία, ώστε να αρχίσει ξανά αυτή να «παίζει» στο πανί.

Τα συναισθήματα

Άλλοτε, «βγαίναμε» με χαρούμενη διάθεση από την κινηματογραφική  αίθουσα λόγω του «χαρούμενου τέλους».

Ενίοτε, εξερχόμασταν λυπημένοι ή λυπημένες εκ του σινεμά, επειδή η τελευταία δραματική σκηνή της ταινίας μας «άφηνε» πάντοτε με μια «στυφή γεύση» ή με μια διάθεση προβληματισμού.

Λίγες, ειλικρινά,  ήταν οι φορές, κατά τις οποίες νιώθαμε άπαντες- άπασες πως «χάσαμε την ώρα μας», αφού επιλέξαμε να δούμε ένα έργο «πατάτα», όπως χαρακτηρίζαμε τότε οι σινεφίλ τις ταινίες, που δε μας γοήτευσαν.

Οι καιροί έχουν αλλάξει

Έκτοτε, «πέρασε πολύ νερό στο αυλάκι» κι εν τη ροή του 21ου αιώνα έχουν αλλάξει πολλά στη καθημερινότητα των ανθρώπων λόγω της  εξέλιξης της τεχνολογίας, καθώς και της εμφάνισης της πανδημίας. Στο σωτήριο έτος 2022 μπορούν οι άνθρωποι να δουν τις ταινίες μέσω μιας μεγάλης οθόνης τηλεόρασης τύπου LED, ενώ βρίσκονται καθισμένοι ή ξαπλωμένοι στην άνεση του σπιτιού τους.

 Επιπλέον, μετά μίας χρηματικής συνδρομής δύναται οι κινηματογραφόφιλοι -κινηματογραφόφιλες να απολαύσουνσήμερα ένα φιλμ της αρεσκείας τους μέσω μιας ψηφιακής ή δορυφορικής πλατφόρμας απευθείας μετάδοσης στην οθόνη ενός επιτραπέζιου ή ενός φορητού ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ενός ψηφιακού pad ή ενός «έξυπνου» κινητού τηλεφώνου.

Τι δεν έχει αλλάξει;  

Τα κινηματογραφικά όνειρα, όμως, βλέπετε δημιουργούνται πάντοτε τα καρέ, ακόμη κι αν μετεξελίχθηκαν σε ψηφιακά.

Τα όνειρα του σινεμά δημιουργούνται από την νόηση εκείνων των τολμηρών ανθρώπων, οι οποίοι  μέσω της κάμερας βλέπουν την κίνηση της ζωής πίσω από τις εικόνες, τις λέξεις και τα πρόσωπα.

Εκείνων των οραματιστών, που προφητεύουν τα μελλούμενα και αισθάνονται τις «υπόγειες» διαδρομές των διάφορων ιδεολογικών-κοινωνικών ρευμάτων.

Αυτών των δημιουργών, που δεν έβλεπαν τις ταινίες μόνον ως εμπόρευμα και έβαζαν κάποτε «ενέχυρα» ακόμα και τα σπίτια τους, ώστε να «προχωρήσουν» τα όνειρά τους.

Το «κόστος» της ελευθερίας

Γιατί μη νομίζετε πως όλοι οι κινηματογραφιστές ζουν σε κοσμικά σαλόνια ή σε φωτεινές σάλες ή περπατούν επάνω στα κόκκινα χαλιά,αλλά υπάρχουν κι εκείνοι-εκείνες οι δημιουργοί, που πληρώνουν το «κόστος».

Πληρώνουν ακριβά το «κόστος» του να είναι ελεύθεροι, ώστε να κάνουν σινεμά με τους δικούς τους όρους. Όχι, πως οι άλλοι εμπορικοί κινηματογραφιστές δεν είναι ικανοί για μεγάλα πράγματα, επειδή επέλεξαν να διανύσουν ένα πιο «βατό» δρόμο, ώστε να επιβιώσουν.Τουναντίον κι εκείνοι-εκείνες μας δίνουν αληθινά «διαμάντια», που μένουν αθάνατα στην ιστορία της έβδομης τέχνης.

Το σινεμά ως καθρέπτης της ζωής

Μα, και ο κινηματογράφος αποτελεί την αντανάκλαση της ίδιας της ζωής.

Απαρτίζεται από δημιουργούς, που είναι πληβείοι, πατρίκιοι, πλούσιοι, φτωχοί, ευνοημένοι, παρεξηγημένοι, ριγμένοι, ταλαντούχοι, ονειροβάτες ή παράξενοι «κυνηγοί των εικόνων».

Όλοι αυτοί  συνυπάρχουν μέσα στην οικογένεια του σινεμά.

Για τους πραγματικούς σινεφίλ δεν έχει πραγματικά μεγάλη σημασία, εάν το προβαλλόμενο φιλμ θα είναι πολιτικό, κοινωνικό, δράμα, κωμωδία, μελόδραμα, περιπέτεια, θρίλερ, επιστημονικής φαντασίας ή μια σειρά, η οποία παράχθηκε για την τηλεόραση, διότι αγαπούν το σινεμά σε όλες τις εκφάνσεις του.

Γι’ αυτούς, μεγαλύτερη σημασία έχει το να «ταξιδεύουν», να σκέφτονται, να δακρύζουν και να γίνονται καλύτεροι άνθρωποι μέσω του σινεμά.

Τα φιλμ αλλάζουν τον κόσμο

 γιατί επηρεάζουν συνειδήσεις

Κάποτε ένας μεγάλος κινηματογραφιστής  είχε πει πως «δεν ελπίζει ότι οι ταινίες του πως θα αλλάξουν τον κόσμο». Κι όμως πολλοί  από τους σινεφίλ θεωρούν ότι τα φιλμ αλλάζουν τον κόσμο, γιατί επηρεάζουν συνειδήσεις.

Τα φιλμ διαμορφώνουν απόψεις και μας δίνουν αρκετές από τις «κρυφές» όψεις της ζωής.

Παλαιότερα-για παράδειγμα- θα φαινόταν τρελό ή παράλογο σε πολλούς από τους ανθρώπους ότι ο κόσμος θα ζούσε οικολογικές ή καιρικές ή υγειονομικές  καταστροφές με τα χαρακτηριστικά της πλανητικής ή ευρύτερης περιφερειακής  διάστασης.

Έβλεπαν τις ταινίες του Χόλυγουντ και κάποιοι νόμιζαν ότι όλα αυτά δεν τους αφορούν.Και να που ήρθε το τσουνάμι στην Νοτιανατολική Ασία. Και να που «χτύπησε» ο καταστροφικός τυφώνας στις ΗΠΑ. Και να που μας εμφανίστηκε η πανδημία.Και να που ένας πρόεδρος εξ ανατολών εκβιάζει με πυρηνικές επιθέσεις μόνο και μόνο για να γίνει «το δικό του».

Τότε κάποιοι θυμήθηκαν τις συγκεκριμένες ταινίες, αλλά μόνον οι πραγματικοί σινεφίλ δεν είχαν σνομπάρει ποτέ αυτά τα φιλμ.

Στις συζητήσεις  μιας αλλοτινής εποχής έλεγαν πάντα πως ο κινηματογράφος είναι ο καθρέπτης της ζωής.

Σαν τα «Όνειρα»

του παππού-Κουροσάβα  

Το σινεμά είναι σαν τα «Όνειρα» του παππού- Ακίρα Κουροσάβα, που μας προειδοποίησε ότι η μαγεία των απλών πραγμάτων θα «φαντάζει» σαν το καθάριο νεράκι της πηγής.

Είναι σαν τα καρέ του Ζαν Λυκ Γκοντάρ, του Φρανσουά Τρυφώ, του Μπερνάντο Μπερτολούτσι, του Φρεντερίκο Φελίνι, του Στίβεν Σπίλμπεργκ, του Τζέιμς Κάμερον,του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, του Τάσου Μπουλμέτη και του Μιχάλη Κακογιάννη.

Φαντάζει, σαν την κραυγή του Θανάση Βέγγου: «Άνθρωποι μου!»

©Typologos.com 2022