Έκθεση «Pablo Picasso: Εξορία και Νοσταλγία»

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

(Μονή Λαζαριστών, Θεσσαλονίκη)

12 Ιουλίου – 10 Νοεμβρίου 2024

Το πως η πολύχρονη αλληλογραφία του μεγάλου ζωγράφου Πάμπλο Πικάσο και του κομμωτή του, Εουχένιο Άριας Χεράνθ «οδήγησε» το σπουδαίο δημιουργό στην έμπνευση σχεδίων, χαρακτικών ή άλλων εικαστικών έργων «αποτυπώνεται» στη νέα διεθνή έκθεση του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη με τίτλο «Pablo Picasso: Εξορία και Νοσταλγία»,  που θα παρουσιαστεί από τις 12 Ιουλίου έως και τις 10 Νοεμβρίου 2024 στο Μουσείο του MOMus, στη Μονή Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη. Η έκθεση συνδιοργανώνεται με το Museo Casa Natal Picasso στη Μάλαγα.

 Τα Φιλοτεχνήματα 

και η μεγάλη φιλία

Αυτή η φιλία «αποτυπώθηκε» και εικαστικά μέσα από τη πολύχρονη αλληλογραφία του μεγάλου ζωγράφου και του κομμωτή του, η οποία «αντικατοπτρίζεται» στα μικρά σχέδια των ταύρων, των ταυρομάχων, των πικαδόρων ή των άλλων σκηνών της αρένας. «Φανερώνεται» οπτικά μέσα από την αγάπη για τη Μεσόγειο, τη νοσταλγίαγια τη πατρίδα, την αλληλεγγύη για το συναγωνιστή και (συν)εξόριστο συμπατριώτη. Περιλαμβάνει σημαντικές πολιτικές παρεμβάσεις και καλλιτεχνικές χειρονομίες του καλλιτέχνη, που βασίστηκαν στον απόλυτο αυθορμητισμό.

Το επίκεντρο της έκθεσης

 Η έκθεση έχει ως επίκεντρο την πολύχρονη και τη πολυδιάστατη φιλία του Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso) με τον κουρέα και φίλο του Εουχένιο Άριας Χεράνθ (Eugenio Arias), εξόριστο αντιστασιακό.Επικεντρώνεται ιδιαίτερα στην αλληλογραφία των δύο ανδρών «φωτίζει» με έναν εξαιρετικά ιδιαίτερο τρόπο τη ταραχώδη περίοδο του εμφύλιου πολέμου στην Ισπανία και της μετέπειτα εποχής (1936-1952),τους δεσμούς με τη Γαλλική Αντίσταση και το παράνομο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας.

Σχέδια χαρακτικά

και κεραμικά

Στην έκθεση «Pablo Picasso: Εξορία και Νοσταλγία» παρουσιάζονται σχέδια, χαρακτικά και κεραμικά, τα οποία προέρχονται από τις συλλογές του «Museo Casa Natal de Picasso» στη Μάλαγα. Πολλά από αυτά εκτίθενται για πρώτη φορά εκτός της Ισπανίας.

Τα συγκεκριμένα έργα «βρίσκονται σε διάλογο» με έργα από τη συλλογή και το αρχείο «Κωστάκη» εκ της περιόδου της Ρωσικής Πρωτοπορίας που παρουσιάζονται παράλληλα στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Με αυτό τον τρόπο διευρύνεται η οπτική των φιλότεχνων  για τον μοντερνισμό, αφού η κοινή «παρουσία»  των δύο συλλογών «αγγίζει» και  «φέρνει κοντά» τις ευρωπαϊκές ιστορικές πρωτοπορίες.

Την έκθεση επιμελήθηκε ο Κάρλος Φερέρ Μπαρέρα και τη συντόνισε η Μαρία Τσαντσάνογλου.

Μέρος διεθνούς συνεργασίας

Η έκθεση αποτελεί μέρος της διεθνούς συνεργασίας του MOMus με τον Δημόσιο Οργανισμό Διοίκησης του Σπιτιού–Μουσείου «Pablo Ruiz Picasso»  και Αλλών Μουσειακών και Πολιτιστικών Φορέων της Μάλαγα (Agencia Pública Para la Gestión de la Casa Natal de Pablo R. Picasso y Otros Equipamientos Museísticos y Culturales Ayuntamiento de Málaga).

Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας βρίσκονται ήδη 450 έργα της συλλογής Κωστάκη στην ισπανική πόλη για τη μεγάλη έκθεση με τίτλο:

 «Ουτοπία και Πρωτοπορία. Ρωσική τέχνη στη συλλογή Κωστάκη του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης» (Utopía y Vanguardia. Arte ruso en la Colección Costakis – MOMus Museo de Arte Moderno de Salónica. 4.07.2024-31.03.2025, Colección del Museo Ruso).

Πρόκειται για μία μεγάλη συνεργασία του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του MOMus για το 2024 και υλοποιείται στο πλαίσιο των κινήσεων δικτύωσης με μουσεία και ιδρύματα του εξωτερικού που κατέχουν συλλογές ιστορικών ευρωπαϊκών πρωτοποριών.

Τα ιστορικό μιας φιλίας

Η συλλογή 

Ο Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso ) γνωρίστηκε με τον Εουχένιο Άριας Χεράνθ (Eugenio Arias) στο Βαλλαωρίς (Vallauris) της Νότιας Γαλλίας, όπου ο Άριας είχε διαφύγει ως αριστερός πολιτικός εξόριστος από το καθεστώς του  Φράνκο (Franco)  και εργαζόταν ως κουρέας.

Λίγο μετά  από το θάνατο του Εουχένιο Άριας Χεράνθ , ήτοι  το 2008, βρήκε η οικογένεια του κομμωτή μια δέσμη φύλλων από την ισπανική δεξιά και μοναρχική εφημερίδα «ABC».

Στα φύλλα αυτά είχε παρέμβει ο Πικάσσο με σχέδια και σημάδια στο περιθώριο των χρονικών των ταυρομαχιών, καθώς και με χειρόγραφο το επώνυμο «Arias», ως προσφώνηση προς το παραλήπτη αυτής της ιδιαίτερης αλληλογραφίας.

Πρόκειται για περισσότερα από 60 φύλλα, οποία αποτελούν την απόδειξη της φιλικής αλληλογραφίας μεταξύ των δύο οπαδών της ταυρομαχίας, που έλαβε χώρα μεταξύ του  1962 και του 1968.

Η παραχώρηση

της συλλογής

Αυτή η συλλογή φυλασσόταν στο σπίτι της οικογένειας των κληρονόμων του κουρέα, Άριας  έως ότου, το 2016, η Μαντλίν και η Πολίν  Άριας επισκέφτηκαν το Κέντρο Τεκμηρίωσης του Μουσείου στο σπίτι που γεννήθηκε ο Πικάσσο («Museo Casa Natal Picasso») στη Μάλαγα.

Το επόμενο έτος, αποφάσισαν να παραχωρήσουν εκεί για φύλαξη ένα σημαντικό corpus από σχέδια, χαρακτικά, εικονογραφημένα βιβλία και άλλο υλικό.

Ένα μοναδικό

αντίγραφο βιβλίου

με συγγραφέα τον Πικάσο

Η συλλογή «συνοδευόταν» από ένα μοναδικό αντίγραφο του βιβλίου με τίτλο: «Dibujos y Εscrutons», που έγραψε ο Picasso και εκδόθηκε το 1961 από τον Ισπανό συγγραφέα, Καμίλο Χοσέ Θέλα (Camilo José Cela), που τιμήθηκε το 1989 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Αυτό το αντίγραφο επί-ζωγραφίστηκε από τον Πικάσο το 1966 ως δώρο γενεθλίων ειδικά για τον φίλο του, Εουχένιο Άριας.

Ο εντυπωσιακός

«Γενειοφόρος άνδρας»

Ανάμεσα στις σελίδες του βιβλίου υφίστανται δύο χειρόγραφες σημειώσεις και 35 σελίδες επί-ζωγραφισμένες με σχέδια, αραβουργήματα και διακοσμητικές πινελιές με μαρκαδόρο.

Από αυτά ξεχωρίζει ο εντυπωσιακός «Γενειοφόρος άνδρας», μια κλασσική ανδρική μορφή ζωγραφισμένη από τον καλλιτέχνη με κυκλικές χρωματιστές πινελιές που μοιάζουν να ακολουθούν τις τρίχες της γενειάδας.

Ήταν ένα πολύ κατάλληλο δώρο του ζωγράφου προς το κουρέα φίλο του.Tα σχέδια αυτά παρουσιάζονται για πρώτη φορά έξω από την Ισπανία.

Εικονογραφημένα βιβλία

Στην ίδια σειρά υφίστανται σημαντικά εικονογραφημένα βιβλία,  όπως είναι το «Sueño y mentira de Franco» («Το όνειρο και το ψέμα του Φράνκο) (1937), που συμπληρώνεται στην έκθεση και με άλλες εκδόσεις που αντικατοπτρίζουν τη συμμετοχή και την αλληλεγγύη του καλλιτέχνη με τον ισπανικό λαό.

Άλλωστε, ο σπουδαίος δημιουργός χρησιμοποίησε τα ποιήματά του και τις εικονογραφήσεις για τον αγώνα εναντίον του Ισπανού δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο (Francisco Francο).Με την αντιστασιακή λογοτεχνία του και την εικονογράφησή του βοήθησε ο Πικάσο άλλους γνωστούς αντιστασιακούς και αντί-ναζιστές ποιητές και συγγραφείς, όπως ήταν  ο Πωλ Ελυάρ (Paul Eluard) ή ο Ρομπέρ Ντεσνός (Robert Desnos)να διαδώσουν την υπόθεση.

Για πρώτη φορά

δύο ποιήματα του Πικάσο

στα Ελληνικά

Για πρώτη φορά δημοσιεύονται στα ελληνικά και δύο ποιήματα σουρεαλιστικής γραφής του ίδιου του Πικάσο  και τα οποία μετέφρασε η΄Αντρη Μιχαήλ.

Η συλλογή ολοκληρώνεται με φωτογραφίες, χαρακτικά και λιθογραφίες από τησυλλογή του «Museo Casa Natal Picasso», που ενσωματώνουν και δίνουν μια εικόνα της αγάπης του καλλιτέχνη για τους ταύρους και το κόσμο της Μεσογείου. Εκείνο το παράδεισο που μπόρεσε να ανακτήσει ο ίδιος στο Βαλλαωρίς στην Κυανή Ακτή της Νότιας Γαλλίας, μετά από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

©Τypologos.com 2024