Μπορεί η υψηλή νοημοσύνη να είναι βάρος και όχι ευλογία;
Γράφει η Δρ. Αναστασία Αρτεμίου
Ακαδημαϊκός
Τη σχέση μεταξύ της νοημοσύνης και της ευτυχίας πραγματεύεται η ακαδημαϊκός, Δρ. Αναστασία Αρτεμίου. Φωτογραφία από DanaTentis από το Pixabay
Εάν η άγνοια είναι ευτυχία, τότε ένα υψηλό IQ ισοδυναμεί με δυστυχία; Όπως έγραψε ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ, «Η ευτυχία στους ευφυείς ανθρώπους είναι το πιο σπάνιο πράγμα που ξέρω».
Η ερώτηση και το IQ
Η ερώτηση μπορεί να φαίνεται σαν μια ασήμαντη υπόθεση, η οποία αφορά σε λίγους , αλλά οι γνώσεις που προσφέρει μπορεί να έχουν επιπτώσεις για πολλούς. Μεγάλο μέρος του εκπαιδευτικού συστήματός μας στοχεύει στη βελτίωση της ακαδημαϊκής νοημοσύνης.
To IQ και οι προκλήσεις
Παρόλο που τα όριά του είναι πολύ γνωστά, το IQ εξακολουθεί να είναι ο πρωταρχικός τρόπος μέτρησης των γνωστικών ικανοτήτων και ξοδεύουμε εκατομμύρια για τη κατάρτιση του εγκεφάλου και τους γνωστικούς ενισχυτές που προσπαθούν να βελτιώσουν αυτές τις βαθμολογίες.
Εάν προσφερόταν ένα χάπι που θα βελτίωνε άμεσα το IQ των ανθρώπων, οι περισσότεροι θα έσπευδαν να το αγοράσουν. Όμως, ενώ κάποιοι άνθρωποι είναι πιο έξυπνοι κι αυτό ακούγεται ελκυστικό, στην πραγματικότητα η καθημερινή ζωή τους μπορεί να φέρει κάποιες πολύ πραγματικές, αλλά σπάνια αναγνωρισμένες προκλήσεις.
1.
Υπερπροσδιορίζουν τα πράγματα. Επειδή οι έξυπνοι άνθρωποι μπορούν να δουν πολλές οπτικές γωνίες, συχνά δε μπορούν να δεχτούν ό,τι είναι μπροστά τους.
Αυτό μπορεί να είναι ιδανικό, όταν σκέφτονται περίπλοκες στρατηγικές ή αποφάσεις για τη ζωή, αλλά όταν η ανάληψη δράσης είναι αυτό που απαιτείται, οι έξυπνοι άνθρωποι μπορεί να δυσκολευτούν.
2.
Είναι τελειομανείς. Η τελειομανία είναι η εκδοχή του έξυπνου ατόμου για το «Φόβο της Αποτυχίας».
3.
Φοβούνται να φαίνονται ανόητοι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κάποια διεστραμμένη συμπεριφορά ειδικά σε παιδιά που χαρακτηρίζονται έξυπνα. Μόλις τελειώνουν το σχολείο, ο ίδιος φόβος μπορεί να αποτρέψει τους έξυπνους ενήλικες από το να κάνουν ερωτήσεις ή να μάθουν κάτι καινούργιο, γιατί και τα δύο μπορεί να αποκαλύψουν την άγνοιά τους.
4.
Ξεχνούν πώς είναι να είσαι αρχάριος. Καθώς προχωράτε ολοένα και περισσότερο στη καριέρα σας ή τη σχέση ή την επιχείρηση ή οτιδήποτε άλλο, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να συσχετιστείτε με αρχάριους.
5.
Θέλουν να παραλείψουν τα βασικά. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι πολύ προχωρημένοι, για να ξεκινήσουν κάτι από τις βασικές αρχές.
6.
Οι έξυπνοι άνθρωποι είναι πιο συχνά μοναχικοί. Μια συναρπαστική πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι σε σύγκριση με τους λιγότερο προικισμένους, οι έξυπνοι άνθρωποι τείνουν να περνούν περισσότερο χρόνο μόνοι τους. Όσοι έχουν περισσότερη νοημοσύνη και την ικανότητα να τη χρησιμοποιούν, είναι λιγότερο πιθανό να ξοδέψουν πολύ χρόνο κοινωνικοποίησης, επειδή εστιάζουν σε κάποιο άλλο μακροπρόθεσμο στόχο τους.
Εάν θα μπορούσατε να στηριχθείτε στις δάφνες της νοημοσύνης σας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής σας θα ήταν πολύ δύσκολο να αποδεχτείτε ότι η κρίση σας ήταν τυφλή. Όπως πολύ σωστά το είχε διατυπώσει ο Σωκράτης, «σοφότερος μπορεί πραγματικά να είναι αυτός που μπορεί να παραδεχτεί ότι δε γνωρίζει τίποτα».Φωτογραφία από Gerd Altmann από το Pixabay
7.
Γνωρίζουν τι δε ξέρουν. Έχετε ακούσει ποτέ για το φαινόμενο Dunning-Kruger; Αυτός ο ψυχολογικός κανόνας δηλώνει ότι οι πιο ανίκανοι είναι οι πιο σίγουροι για τον εαυτό τους, ενώ οι πιο έξυπνοι αμφισβητούν τις ικανότητές τους. Γιατί; Εν ολίγοις, οι αφελείς άνθρωποι είναι πολύ χαζοί για να καταλάβουν ακριβώς πόσο χαζοί είναι. Οι έξυπνοι άνθρωποι είναι αρκετά έξυπνοι, για να γνωρίζουν τι δε ξέρουν.
8.
Είναι πιο πιθανό να πέσουν θύματα στερεότυπων. Το να είσαι έξυπνος σε κάνει πολλές φορές να διακινδυνεύσεις με το να διαβάσεις υπερβολικά μια κατάσταση και να βγάλεις τα ακατάλληλα συμπεράσματα.
9.
Αποσπώνται ευκολότερα. Εάν δυσκολεύεστε να εστιάσετε σ’ αυτό που κάνετε, όταν έχει φασαρία στο γραφείο σας, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι της υψηλής ευφυΐας σας και της δημιουργικότητας άνω του μέσου όρου.
10.
Απογοητεύονται από τις προσδοκίες. Μία μελέτη που παρακολούθησε 1.500 εξαιρετικά έξυπνα παιδιά με υψηλό IQ για δεκαετίες διαπίστωσε ότι πολλά αγωνίστηκαν να ανταποκριθούν στις δικές τους προσδοκίες και τις ελπίδες των άλλων για τη ζωή τους. Όταν οι συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν στα 80 τους, οι ερευνητές τους ζήτησαν να κοιτάξουν πίσω τη ζωή τους. Πολλοί ανέφεραν ότι είχαν πληγεί από την αίσθηση ότι κατά κάποιο τρόπο απέτυχαν να ανταποκριθούν στις νεανικές προσδοκίες τους. Αυτή η αίσθηση φόρτου, ειδικά όταν συνδυάζεται με τις προσδοκίες των άλλων, είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο για πολλά ταλαντούχα παιδιά.
Η σοφία και το IQ
Ευτυχώς, η σοφία πιθανότατα δεν έχει χαθεί ανεξάρτητα από το σκορ του IQ σας.
Πρόκληση θα αποτελούσε οι άνθρωποι να παραδεχτούν τις δικές τους αδυναμίες. Εάν θα μπορούσατε να στηριχθείτε στις δάφνες της νοημοσύνης σας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής σας θα ήταν πολύ δύσκολο να αποδεχτείτε ότι η κρίση σας ήταν τυφλή. Όπως πολύ σωστά το είχε διατυπώσει ο Σωκράτης, «σοφότερος μπορεί πραγματικά να είναι αυτός που μπορεί να παραδεχτεί ότι δε γνωρίζει τίποτα».
©Typologos.com 2022
