Έκθεση μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουκρανίας στην Αθήνα

Από το Παράρτημα Αθηνών

του Δικτύου Μορφωτικών Ινστιτούτων

της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευnic)

«Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO που Βρίσκονται στην Ουκρανία και η υποψηφιότητα της Οδησσού» τιτλοφορείται η φωτογραφική έκθεση, που διοργανώνει  το Παράρτημα Αθηνών του Δικτύου Μορφωτικών Ινστιτούτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευnic) και η οποία εγκαινιάζεται στις 7 το βράδυ της Τρίτης 17 Ιανουαρίου 2023 στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, (οδός Σίνα 31).

Η έκθεση

και το πρόγραμμα

«Ukrainian Heritage under Threat»

Η συγκεκριμένη φωτογραφική έκθεση είναι ενταγμένη στα πλαίσια του προγράμματος «Ukrainian Heritage under Threat», το οποίο υλοποιούν:

🔵Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

🔵Το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών.

🔵Η Πρεσβεία της Ρουμανίας στην Αθήνα.

To συγκεκριμένο πρόγραμμα γίνεται με τη χορηγία του Cuιture of Soιidarity -EUNIC Ukraine Fund και τη συνεργασία:

🔵Του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Ιδρύματος.

🔵Της Eunic.

➡️To όλο πρόγραμμα χρηματοδοτεί κύρια το Ινστιτούτο Γκαίτε, ενώ συνεισφέραν:

🔵Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

🔵Το Ινστιτούτο Θερβάντες.

🔵Αρωγή προσέφερε και η Πρεσβεία της Ουκρανίας στην Ελλάδα.

Ο στόχος

του προγράμματος

 «Ukrainian Heritage under Threat»

Το πρόγραμμα «Ukrainian Heritage under Threat» υλοποιήθηκε  από το Δίκτυο Μορφωτικών Ινστιτούτων Ευρωπαϊκής Ένωσης (Eunic) – Παράρτημα Αθηνών, τηn προεδρία του οποίου ασκεί το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Ο κύριος στόχος του προγράμματος ήταν να εκθέσει στο ελληνικό κοινό και στους  φορείς της χώρας τα στοιχεία της άυλης και της υλικής ουκρανικής πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και τις συνέπειες του πολέμου σ’ αυτήν.

Οι δράσεις του προγράμματος αυτού απέβλεπαν σε ένα διάλογο, με σκοπό μια ισχυρότερη διασύνδεση μεταξύ της ουκρανικής, της ελληνικής και της; ευρωπαϊκής κοινωνίας, αλλά και τη γενικότερη ευαισθητοποίηση για τις τραγικές συνέπειες του πολέμου στο πεδίο του πολιτισμού.

Οι δράσεις

του προγράμματος

Ως δράσεις υλοποιήθηκαν:

Έκθεση φωτογραφίας

Με τη φωτογραφική έκθεση παρουσιάζονται επτά ουκρανικά μνημεία  Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco και η σχετική υποψηφιότητα για ένταξη σ’ αυτά του ιστορικού κέντρου της Οδησσού.

Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζονται:

✅Ο Καθεδρικός Ναός της Αγίας Σοφίας, τα μοναστηριακά κτήρια, η Λαύρα του Κιέβου, και η Εκκλησία του Σωτήρος στο Μπερεστόβ.

✅Το Ιστορικό κέντρο του Λβιβ (Το Ψηλό Κάστρο και η περιοχή γύρω από το λόφο του Κάστρου και ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Γιούρα).

✅Το γεωδαιτικό τόξο Struve.

✅Τα αρχέγονα δάση οξιάς των Καρπαθίων και άλλων περιοχών της Ευρώπης.

✅Η κατοικία των Μητροπολιτών Βουκοβίνης και Δαλματίας.

✅Η αρχαία πόλη της Ταυρικής Χερσονήσου και η χώρα της.

✅Οι ξύλινες εκκλησίες της Περιφέρειας των Καρπαθίων στην Ουκρανία.

✅Η υποψηφιότητα του της Οδησσού.

Συναυλία με παραδοσιακή

ουκρανική και ελληνική μουσική

Η συναυλία με παραδοσιακή ουκρανική και ελληνική μουσική πραγματοποιήθηκε στις  7 το απόγευμα της Παρασκευής 16 Δεκεμβρίου 2022 στην αίθουσα συναυλιών του Ινστιτούτου Γκαίτε, όπου εμφανίστηκαν το τρίο μπαντούρας «Malva» (καλλιτεχνική διευθύντρια η  Νίνα Μοροζέβιτς) και η ορχήστρα «Εστουδιαντίνα» Νέας Ιωνίας (καλλιτεχνικός διευθυντής Ανδρέας Κατσιγιάννης). Τα δυο καλλιτεχνικά σύνολα παρουσίασαν συνθέσεις της  ουκρανικής  και της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής.

Ο θαυμάσιος ήχος του παραδοσιακού μουσικού οργάνου της Ουκρανίας, μαζί με τα φωνητικά των καλλιτεχνίδων, Νίνας Μοροζέβιτς, Τετιάνας  Βασίλτσιβ και Γαλίνας Σουκένιτς «έδωσαν» μια νότα από την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Ουκρανίας. Από τη μεριά της, η ορχήστρα «Εστουδιαντίνα» παρουσίασε ένα μουσικό «ταξίδι» στους γνωστούς ήχους της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής.

Στρογγυλή τράπεζα

Η στρογγυλή τράπεζα  είχε ως θέμα τις συνέπειες του πολέμου επί της ουκρανικής πολιτιστικής κληρονομιάς και πραγματοποιήθηκε στις 6 το απόγευμα της Δευτέρας 19 Δεκεμβρίου 2022 στο Ινστιτούτο Γκαίτε.

Σκοπός της συζήτησης ήταν η  αναγνώριση των τρεχουσών αναγκών και η  διαμόρφωση προτάσεων για το πώς μπορούν οι διάφορες κοινότητες να συνεισφέρουν στην αντιμετώπισή τους.

Παράλληλα, στόχος ήταν να επισημανθούν οι καταστροφικές συνέπειες του πολέμου και της κατοχής στην υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Ουκρανίας, προκειμένου να εντοπιστούν οι αναδυόμενες ανάγκες και να διατυπωθούν ορισμένες συστάσεις για το πώς να αντιμετωπίσει  και να συνεισφέρει συλλογικά η Ευρώπη αυτές τις ανάγκες.

Οι θεματικές

Οι ομιλητές έκαναν παρεμβάσεις στις εξής κατευθύνσεις:

1.Η ουκρανική πολιτιστική κληρονομιά

και ο πόλεμος

Ο εμπειρογνώμονας  του  τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς του Τμήματος  Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού της  Ουκρανίας,  Άντον Χλαντούν επισήμανε τις συνέπειες του πολέμου και της κατοχής στα μνημεία, στα μουσεία, σε ιστορικά κτήρια και στις  ιστορικές γειτονιές. Ακόμη περιέγραψε τις συνέπειες σε ανθρώπινες απώλειες και ως εκ τούτου τη τραγική πλέον υποστελέχωση των υπηρεσιών και ειδικότερα σε ειδικευμένο προσωπικό.

Η εθνολόγος κι ειδικός σε θέματα άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς του Ουκρανικού Πολιτιστικού  Ιδρύματος,  Δρ.  Βαλεντίνα Τελιούτσια, μίλησε για τις αντίστοιχες συνέπειες στην άυλη έκφραση του ουκρανικού πολιτισμού.

Όπως εξήγησε, ο πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα τη φυσική αδυναμία να λειτουργήσουν οι εκφραστές αυτού του πολιτισμού, να υποστούν τον εκτοπισμό από τις εστίες τους και να αδυνατούν να εκπαιδεύσουν  τα νέα παιδιά στις διάφορες τεχνικές και τέχνες. Επιπλέον, αναφέρθηκε στις  περιβαλλοντικές συνέπειες, που επηρεάζουν τη παραδοσιακή άγρια μελισσοκομία.

Η ιστορικός της εθνικής ιστορίας και του πολιτισμού της περιοχής της Κριμαίας Δρ. Μαργαρίτα Αραντζιόνι αποκάλυψε  την δράση των ρωσικών δυνάμεων κατοχής στη περιοχή, που συμπεριλαμβάνουν την αποψίλωση διαφόρων μουσείων από τα εκθέματά τους, αλλά και την καταστροφή ιστορικών κτιρίων με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.

Γενικότερα, οι ομιλητές -ομιλήτριες  «στάθηκαν» στην ανάγκη της υποστήριξης της Ουκρανίας σε τεχνογνωσία για τη καταγραφή και την ψηφιοποίηση εκθεμάτων, στην εκπαίδευση των  στελεχών, ακόμα και σε γνώση ξένων γλωσσών, αλλά και στη σωστότερη κατανόηση των διεθνών συμβάσεων, καθώς αρκετές από αυτές έχουν μεταφραστεί από τη ρωσική γλώσσα και όχι από την κύρια γλώσσα σύνταξής τους.

2.Το εξωτερικό περιβάλλον:

Υποστηρικτικά εργαλεία

και πολιτικές

Η ανώτερη νομική σύμβουλος του  υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, Δρ. Άρτεμις Παπαθανασίου, αναφέρθηκε στο πλαίσιο της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς σε εμπόλεμες καταστάσεις, σύμφωνα με την διεθνή σύμβαση της Unesco, στην οποία συμμετέχει και η Ρωσία – και ως εκ τούτου και στις υποχρεώσεις της.

Η εμπειρογνώμονας και σύμβουλος Α’ του γραφείου Διυπουργικής Συνεργασίας της Γ’ Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του υπουργείο Εξωτερικών, Δρ. Κουζίνια Κατραμάδου, περιέγραψε στις σχετικές ενέργειες της Ευρωπαϊκής πλευράς και τα διάφορα εργαλεία και προγράμματα που αφορούν στην ενίσχυση της πολιτιστικής δράσης και της παραγωγής, μεταξύ των οποίων και αυτών της Eunic, της οποίας μέλος αποτελεί από το Δεκέμβριο του 2022 και το Ουκρανικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Η αρχαιολόγος κι επικεφαλής των Διεθνών Σχέσεων της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων του υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας, Δρ. Ελένη Ράπτη «επικεντρώθηκε» στη συνεισφορά και τις ενέργειες της ελληνικής πλευράς στην υποστήριξη της Ουκρανίας στο χώρο του πολιτισμού.

Σε αυτή τη θεματική ενότητα καταδείχθηκε:

🟤Η ανάγκη εξεύρεσης πόρων για την ανοικοδόμηση των σχετικών μνημείων.

🟤Ο ρόλος των πολιτιστικών ινστιτούτων στη προσφορά τεχνογνωσίας.

🟤Ο ρόλος των πολιτιστικών ινστιτούτων στη διατήρηση ζωηρού του ενδιαφέροντος για την Ουκρανία.

🟤Η ανάγκη της διατήρησης ενός ζωηρού ενδιαφέροντος για σε ό,τι έχει να κάνει με την ελληνική πλευρά με πιο πιθανή τη γεωγραφική επικέντρωση στη περιοχή του νότου και της Ανατολικής Ουκρανίας (ήτοι στην Μαύρη Θάλασσα), όπου και υπάρχει έντονη η παρουσία ελληνικού στοιχείου.

©Typologos.com 2023