Τα μαγνητικά πεδία του Γαλαξία είναι οι αόρατοι ρυθμιστές της δημιουργίας των Ήλιων με βαρυτική κατάρρευση

Το ανακάλυψε

μια διεθνής αστρονομική έρευνα

που έγινε

με τη συμβολή του ΑΠΘ

Τα μαγνητικά πεδία του Γαλαξία είναι οι αόρατοι ρυθμιστές της δημιουργίας των Ήλιων με βαρυτική κατάρρευση.

Πρόκειται για την επιστημονική ανακάλυψη στην οποία συνέβαλε  το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).Είναι μια ανακάλυψη, που αναθεωρεί δραστικά τις καθιερωμένες απόψεις των αστροφυσικών για το τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται οι Ήλιοι στο γαλακτικό γαλαξία μας.

Τα ευρήματα δημοσιοποιήθηκαν με το άρθρο υπό το τίτλο:«Ανεπαρκής τυρβώδης υποστήριξη σε μοριακά νέφη χαμηλής μεταλλικότητας» στις 10 Ιανουαρίου 2025 στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Nature Astronomy» (https://doi.org/10.1038/s41550-024-02440-3).

Τα νέα επιστημονικά δεδομένα

Τα νέα επιστημονικά δεδομένα «έφερε στο φως» μια  διεθνής ερευνητική ομάδα, στην οποία συμμετείχε ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Παντελής Παπαδόπουλος.

 Η συμβολή του κ. Παπαδόπουλου υπήρξε καθοριστική, καθώς ήταν ο βασικός υπεύθυνος για τη θεωρητική ανάλυση των δεδομένων από το μεγάλο ραδιο-τηλεσκόπιο IRAM 30-meter στο Πίκο Βελέτα ( Pico Veleta της Ισπανίας) και εκ της ALMA (Atacama Large Millimeter Array), με  τη συστοιχία των 64 ραδιοτηλεσκόπιων, που λειτουργούν συγχρονισμένα σαν ένα . Αυτά τα ραδιοτηλεσκόπια βρίσκονται σε υψόμετρο 5100 μέτρων στην έρημο Ατακάμα της Βόρειας Χιλής, όπου αποτελούν τη μεγαλύτερη και πιο ευαίσθητη διάταξη ραδιοτηλεσκόπιων στη Γη.

Η ανίχνευση

των γιγαντιαίων νεφών

μοριακού υδρογόνου

Τα τηλεσκόπια κατάφεραν και ανίχνευσαν τα γιγάντια νέφη μοριακού υδρογόνου στις εσχατιές του γαλακτικού γαλαξία μας, αλλά ακόμα και στα Νέφη του Μαγγελάνου.

Εκεί βρίσκονται δύο μικρότεροι γαλαξίες δορυφόροι, οι οποίοι περιστρέφονται γύρω από το δικό μας και που είναι ορατοί μόνον από το νότιο ημισφαίριο  της Γης.

Τα νέφη αυτά αποδείχθηκαν κρίσιμα για τη συγκεκριμένη επιστημονική ανακάλυψη.

Τα πάρα πολύ αμυδρά ραδιοκύματα από τα πιο μακρινά εξωτερικά μέρη του Γαλαξία μας στα 65 χιλιάδες έτη φωτός μακριά από το δικό μας άστρο, τον Ήλιο, μπόρεσαν  να φέρουν πολύτιμες εικόνες και πληροφορίες για τις μεγαλύτερες μάζες των αερίων που υπάρχουν μέσα σε κάθε γαλαξία και όχι μόνο στο δικό μας. Αυτά είναι τα λεγόμενα γιγάντια νέφη Μοριακού Υδρογόνου, που το καθένα από αυτά διαθέτει τυπική μάζα ισοδύναμη ενός εκατομμυρίου Ήλιων πολλές φορές ή και παραπάνω.

Στους -250 βαθμούς Κελσίου

Τα σύννεφα αυτά του μοριακού υδρογόνου είναι τόσο ψυχρά ( στους -250 C) που δεν εκπέμπουν καθόλου ορατό φως, παρά μόνον αμυδρά ραδιοκύματα από τα μόρια, τα οποία εμπεριέχουν. Όταν αυτά τα νέφη καταρρέουν, τότε λόγω της βαρύτητας δημιουργούν τα άστρα στους γαλαξίες στο σύμπαν κι είναι οι μήτρες των αστρικών κόσμων βαθιά μέσα στο χρονικό του γαλαξία.

Ένα ταξίδι

στο χαώδη χρόνο

Πριν από 4.5 δισεκατομμύρια χρόνια ήταν υπεύθυνο ένα τέτοιο νέφος για τη δημιουργία του Ήλιου μας, ενώ από τα υπολείμματα αυτής της βαρυτικής κατάρρευσης και αστερογένεσης έγιναν οι πλανήτες.

Σε αντίθεση , όμως, με αυτό που περίμεναν οι ερευνητές, ανακάλυψαν κάτι άλλο:

Τα γιγάντια μοριακά νέφη στα πιο μακρινά σημεία του γαλακτικού γαλαξία  και στα νέφη του Μαγγελάνου δε βρίσκονταν σε κατάσταση μιας επικείμενης βαρυτικής κατάρρευσης, όπως απαιτούσε η καθιερωμένη επιστημονική εικόνα μέσω της χρησιμοποίησης των υπέρ-υπολογιστών και η οποία είχε σχηματιστεί μετά από δεκαετίες ερευνητικών παρατηρήσεων και θεωρητικών μελετών της φυσικής και της θερμοδυναμικής κατάστασής τους.

Αντίθετα, τα γιγάντια μοριακά νέφη υδρογόνου ήταν σε μία κατάσταση κατά την οποία φαίνεται πως τα συγκρατούσε κάποιος άγνωστος, αλλά πανίσχυρος παράγοντας!

Η συμβολή

των μαγνητικών πεδίων

του Γαλαξία

Η ανάλυση του αναπληρωτή καθηγητή του ΑΠΘ, Παντελή Παπαδόπουλου, χρησιμοποίησε ένα πασίγνωστο θεώρημα της Στατιστικής Φυσικής και Θερμοδυναμικής, το virial, με το οποίο κατέδειξε αυτό τον παράγοντα σαν το μαγνητικό πεδίο του γαλαξία μας. Κατέδειξε, μάλιστα, ότι οι δυναμικές γραμμές του γαλακτικού γαλαξία διαπερνούν τα γιγάντια αυτά νέφη υδρογόνου.

Νέοι ορίζοντες

για την αστροφυσική

 Μέχρι και τη δημοσίευση της επιστημονικής ομάδας στο περιοδικό «Nature Astronomy» θεωρούνταν αυτές οι δυναμικές γραμμές του γαλαξιακού μαγνητικού πεδίου ως πολύ αδύναμες για να ρυθμίσουν τόσο καθοριστικά τη κατάρρευση αυτών των γιγάντιων νεφών.

Σε συνδυασμό με μια παλιότερη σημαντική έρευνα της ίδιας επιστημονικής ομάδας, που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2018 πάλι στο περιοδικό «Nature» φαίνεται ότι η τωρινή ανακάλυψη «ανοίγει νέους ορίζοντες» στις θεωρίες της αστροφυσικής για τη γένεση των άστρων στο σύμπαν.

Στην επιστημονική ομάδα συμμετείχε και ο ειδικός της Αστροχημείας και απόφοιτος του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Δρ.Θωμάς Μπίσμπας, ο οποίος εργάζεται σήμερα στο ερευνητικό κέντρο Αστρονομικών Υπολογισμών  «Ζετζιάνγκ» (Zhejiang) στην επαρχία Χανκζού (Hangzhou) της Κίνας.

Δήλωση Έλληνα ερευνητή

«Με αυτά τα δύο σημαντικά ερευνητικά αποτελέσματα, το 2018 και το 2025, η ερευνητική κοινότητα έχει πια μπροστά της μία νέα εποχή έρευνας για το πώς δημιουργούνται οι Ήλιοι στο σύμπαν» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαδόπουλος.

©Typologos.com 2025