Φιλοξενία του Θ΄ Διεθνούς Συνεδρίου με θέμα «Θεωρία και Πράξη της Ψαλτικής Τέχνης»

Στην

Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης

«Θεωρία και Πράξη της Ψαλτικής Τέχνης», ήταν ο τίτλος των εργασιών του Θ΄ Διεθνούς Συνεδρίου του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, που έλαβε χώρα από την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου έως και την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2024 στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Οι διοργανωτές

Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν κατόπιν της αδείας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, της σεπτής ευλογίας του Μακαριότατου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου και υπό την αιγίδα του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ.Φιλοθέου.

Την οργανωτική μέριμνα είχε το Ίδρυμα Βυζαντινής Μουσικολογίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την διεύθυνση του διευθυντή αυτού και αναπληρωτή καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Γρηγορίου Αναστασίου.

 Το συνέδριο έγινε σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης.

Οι συμμετέχοντες

Έδωσε, δε, τη  δυνατότητα σε εκατοντάδες ιεροψάλτες, μουσικολόγους και μαθητές της βυζαντινής μουσικής να βρεθούν στην πόλη της Θεσσαλονίκης και να παρακολουθήσουν:

♦Τις εργασίες του συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκαν στο συνεδριακό κέντρο του Εκπαιδευτικού και Πολιτιστικού Ιδρύματος «Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς».

♦Τις μουσικές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν σε μνημειακούς Ναούς της Θεσσαλονίκης.

Οι χαιρετισμοί

Το συνέδριο χαιρέτησαν δια σχετικής επιστολής:

♦Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

♦Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος.

♦Πατριαρχεία (Οικουμενικό, Αντιοχείας, Ρουμανίας, Σερβίας).

♦Αυτοκέφαλες Εκκλησίες (Αλβανίας).

♦Αρχιεπισκοπές και Μητροπόλεις του εξωτερικού (Αμερικής, Ουκρανίας, Αυστρίας κ.α.)

Οι ομιλίες

Περισσότερες από τριάντα Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος εκπροσωπήθηκαν, είτε με εισηγητές,  είτε με απεσταλμένους στις εργασίες του συνεδρίου.

Εκφωνήθηκαν εξήντα οκτώ ομιλίες σε συνολικά δεκαοκτώ συνεδρίες που κάλυψαν- μεταξύ άλλων- μια πληθωρική θεματολογία:

Ιστορικά της ψαλτικής διδασκαλίας, σύγχρονη παιδαγωγική και διδασκαλία της ψαλτικής, ειδική αγωγή στην ψαλτική τέχνη, σύγχρονες τεχνολογίες και η πρόσληψή τους στη διδασκαλία της ψαλτικής, τοπικές σχολές και παραδόσεις στη διδασκαλία της βυζαντινής μουσικής και ρεπερτόριο διδασκαλίας της ψαλτικής τέχνης.

Τα θέματα αναπτύχθηκαν διεξοδικά από τους ομιλητές μεταξύ των οποίων βρισκόταν:

♦Καθηγητές πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΑΠΘ, ΠΑΜΑΚ, ΕΚΠΑ, Ιωαννίνων, Ιόνιο, Pittsburg, Holy Cross, Cluj, Balamand, Vienna, κ.ά.

♦Διευθυντές των σχολών Βυζαντινής Μουσικής, καθηγητές και φοιτητές μουσικής και μουσικολογίας από την Ελλάδα ή το εξωτερικό.

Η κήρυξη

των εργασιών του συνεδρίου

Η κήρυξη των εργασιών του Συνεδρίου έγινε την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2024 και την ίδια ημέρα ξεκίνησαν και οι εσπερινές εκδηλώσεις σε μνημειακούς Ναούς της πόλης εν είδη Φεστιβάλ Βυζαντινής Μουσικής, όπου έψαλλαν χορωδίες απ’ όλο το κόσμο.

Την πρώτη ημέρα του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε η εσπερινή ψαλτική εκδήλωση στον Καθεδρικό Ναό της του Θεού Σοφίας, όπου ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ.κ. Φιλόθεος απηύθυνε προσφώνηση προς τους συνέδρους και το φιλόμουσο λαό της Θεσσαλονίκης που κατέκλεισε το Ναό.

Η Θεσσαλονίκη

ως σημαντικό κέντρο

του Βυζαντινού Πολιτισμού

Μεταξύ άλλων, ο Παναγιότατος αναφέρθηκε στην πόλη της Θεσσαλονίκης περιγράφοντάς την ως σημαντικό κέντρο του Βυζαντινού Πολιτισμού και κυρίως της μουσικής παράδοσής του.

Επίσης, αναφέρθηκε επίσης με ιδιαίτερη έμφαση στο πρόσωπο και το έργο του ομότιμου καθηγητή Μουσικολογίας, Γρηγορίου Στάθη εξαίροντας την προσφορά του στη Βυζαντινή μουσική και ψαλτική τέχνη και επιστήμη.

 Ακολούθησαν:

♦Η ομιλία του ομότιμου καθηγητή Μουσικολογίας του  ΕΚΠΑ, Γρηγορίου Στάθη με θέμα: «Συν Θεώ αρχαί των μελωδημάτων».

♦Η ψαλμώδηση του  Μεγάλου Ίσου από το χορό ψαλτών «Οι Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης» υπό την διεύθυνση του καθηγητού, Αχιλλέως Χαλδαιάκη.

♦Η τιμητική διάκριση προς τον κ. Γρηγόρη Στάθη από τον Παναγιότατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης με το σταυρό του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας, η Ιερά Μητρόπολη παραχώρησε γεύμα στους συνέδρους, στο οποίο παρουσιάστηκε «πλούσιο» μουσικό πρόγραμμα με οργανική απόδοση ψαλμών και εν συνεχεία παραδοσιακής μουσικής από τους  φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ, υπό την καθοδήγηση του επίκουρου καθηγητή, Γεωργίου Πατρώνα.

Η δεύτερη ημέρα

του συνεδρίου

Τη δεύτερη ημέρα του συνεδρίου (Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2024) πραγματοποιήθηκε η ψαλτική εκδήλωση στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης.

Εκεί έψαλλαν οι χοροί ψαλτών :

♦«Εργαστήρι Παρασημαντικής» με χοράρχη τον κ. Σωτήριο Δεσπότη.

♦«Ιάκωβος Πρωτοψάλτης» της Μητροπόλεως Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς με χοράρχη τον κ. Πέτρο Παπαεμμανουήλ.

♦«Άγιος Δημήτριος» με χοράρχη τον κ. Δημήτριο Χριστοδούλου.

Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, κ.κ. Ιουστίνος.

Η τρίτη ημέρα

του συνεδρίου

Το Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2024, ήτοι η τρίτη κατά σειρά ημέρα του Συνεδρίου, ολοκληρώθηκε το μέρος των εισηγήσεων και ανανεώθηκε η συνάντηση για το 2027, οπότε και συν Θεώ θα πραγματοποιηθεί το Ι΄ Διεθνές Μουσικολογικό Συνέδριο.

Ο διευθυντής του Ιδρύματος Μουσικολογίας και αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ, Γρηγόριος Αναστασίου εξέφρασε θερμές ευχαριστίες   προς τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Φιλόθεο και τους συνεργάτες του στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης για την καθ’ όλα άρτια φιλοξενία του συνεδρίου, και προς  όλους τους συνέδρους για την παρουσία και τη  προσφορά τους.

Η θεματική

του επόμενου συνεδρίου

Ο κ. Αναστασίου ανακοίνωσε και την υπό συζήτηση θεματική του επόμενου συνεδρίου που θα σχετίζεται με την εξωτερική-λόγια βυζαντινή μουσική.

Η ψαλτική εκδήλωση «φιλοξενήθηκε» στον Ιερό Ναό Παναγίας Δεξιάς.

Εκεί έψαλλαν τα ψαλτικά σύνολα:

♦«Ευ Νεάνιδες» του εργαστηρίου Ποιητικής του  ΠΑΜΑΚ και «Ευδρομούντες» του Καλλιτεχνικού Εργαστηρίου του Ιερού Ναού Αγίου Θεράποντος υπό τη διεύθυνση του επίκουρου καθηγητή. Γεωργίου Πατρώνα.

♦«Αγία Ανυσία» του ΕΕΜΕ υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας του  ΑΠΘ, Μαρίας Αλεξάνδρου.

♦«Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός» του Εργαστηρίου Εκκλησιαστικής Μουσικής Θεσσαλονίκης υπό τη διεύθυνση του κ. Βασίλειου Βασιλείου.

Η τέλεση

Θείας Λειτουργίας

Την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2024 λειτουργήθηκαν οι σύνεδροι κληρικοί και ιεροψάλτες στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά χοροστατούντος του Όρθρου και ιερουργούντος της Θείας Λειτουργίας του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Φιλοθέου, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο.

 Τα ιερά αναλόγια υπηρέτησαν οι ψαλτικοί χοροί:

♦«Θεσσαλονικείς Υμνωδοί», υπό την διεύθυνση του επίκουρου καθηγητή του ΑΠΘ και πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού Ναού. Ιωάννου Λιάκου.

♦ «Φιλαθωνίται», υπό την διεύθυνση του πρωτοψάλτη και διδάκτορα, κ. Δημητρίου Μανούση,

Οι ψαλτικοί χοροί έψαλλαν μέλη επιλεγμένα από τα ποιήματα του καθηγητή, Γρηγορίου Στάθη.

Η επιμνημόσυνη δέηση

Στο τέλος,ο Παναγιότατος πλαισιούμενος από κλήρο και λαό τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση «υπέρ αναπαύσεως των δούλων του Θεού Χρυσάνθου, Αθανασίου, Χαριλάου και πάντων των απ’ αιώνος ευαρεστησάντων και ψαλάντων τω Θεώ και τοις θαυμασίοις αυτού, εν ταις αγίαις Εκκλησίαις, εν πόλεσι και χωρίοις και ερημίαις και ασκητηρίοις και απανταχού γης», μνημονεύοντας έτσι ως πρώτους τους τρεις μεγάλους σύγχρονους δασκάλους της Ψαλτικής στη Θεσσαλονίκη, Χρύσανθο Θεοδοσόπουλο, Αθανάσιο Καραμάνη και Χαρίλαο Ταλιαδώρο.

Η τελευταία

ψαλτική εκδήλωση

του συνεδρίου

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας στον Ιερό Ναό Παναγίας Αχειροποιήτου πραγματοποιήθηκε η τελευταία ψαλτική εκδήλωση του συνεδρίου.

 Στη τελευταία αυτή εκδήλωση έλαβε χώρα το δρώμενο με τίτλο: «Βιώνοντας τον Βυζαντινό Χορό ΙΙ» που επιμελήθηκαν η κ. Ευαγγελία Σπυράκου και ο κ. Σπυρίδων Πλούμπης.

Στο δρώμενο έλαβαν μέρος και οι ψαλτικοί χοροί της πόλης σε συνεργασία με τους οργανωτές.

Επίσης, στην ίδια εκδήλωση έψαλλαν:

♦Ο χορός ψαλτών της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής  της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής «SBM Choir» υπό την διεύθυνση του Άρχοντος Μουσικοδιδάσκαλου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής, Γεωργίου Θεοδώρου.

♦Ο χορός «Εύφωνον» υπό τον κ. Στυλιανό Ζαχαρίου πρωτοψάλτη του Καθεδρικού Ναού της του Θεού Σοφίας Θεσσαλονίκης.

Η λήξη των εργασιών

του συνεδρίου

Η λήξη των εργασιών του συνεδρίου κήρυξε ο Παναγιότατος τη λήξη των εργασιών του συνεδρίου εκφράζοντας την επιθυμία να «φιλοξενήσει» η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και το επόμενο Μουσικολογικό Συνέδριο του Ιδρύματος.

Στην σύντομη προσλαλιά του ο Παναγιότατος αναφερόμενος στο Συνέδριο τόνισε εμφατικά, ότι η Ψαλτική Τέχνη, όπως περίτρανα αποδεικνύεται, δεν είναι τέχνη του παρελθόντος, χωρίς ζωή στο παρόν, αλλά είναι τέχνη ζωντανή στο σήμερα με πολλούς και νέους ανθρώπους να την υπηρετούν με αγάπη και αφοσίωση.

Ευχαρίστησε πρώτα  τους εισηγητές, τους συνέδρους, τους χορούς που συμμετείχαν σε όλες τις εκδηλώσεις, τους καθηγητές κ. Γρηγόριο Στάθη και Γρηγόριο Αναστασίου με τους συνεργάτες τους.

Ύστερα, ο Παναγιότατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ευχαρίστησε και τους δικούς του συνεργάτες, κυρίως  τον Αρχιμανδρίτη, Χερουβείμ Τσίνογλου, Πρωτοπρεσβύτερο, Νικόλαο Χαματζόγλου και κ. Κωνσταντίνο Κωνσταντινάκη, που βοήθησαν στη διεξαγωγή του Θ΄ Βυζαντινού Μουσικολογικού Συνεδρίου και ευχήθηκε κάθε αγαθό.

Η τελετή αναγόρευσης

Μετά από τη λήξη των εργασιών του συνεδρίου και πιο συγκεκριμένα το απόγευμα της Δευτέρας 2 Δεκεμβρίου 2024  πραγματοποιήθηκε η τελετή αναγόρευσης του ομότιμου καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γρηγορίου Στάθη σε επίτιμο διδάκτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ στην αίθουσα τελετών της παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του ομώνυμου ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος.

Η τελετή αναγόρευσης έγινε υπό την παρουσία:

♦Του πρύτανη του ΑΠΘ -καθηγητή, Χαράλαμπου Φείδα.

♦ Του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Φιλοθέου.

♦Του Επισκόπου Αμορίου κ.κ. Νικηφόρου.

♦Των εκπροσώπων των Μητροπολιτών Κασσανδρείας κ.κ. Νικοδήμου και Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ.κ. Ιουστίνου.

♦Του κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ-πρωτοπρεσβύτερου, Αθανασίου Γκίκα,

♦Των καθηγητριών και των καθηγητών της Θεολογικής Σχολής και άλλων Σχολών του ΑΠΘ, καθώς και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

♦Των κληρικών και πλήθους κόσμου.

Πρόλογος

και η

ομιλία του τιμώμενου

Την εκδήλωση προλόγισε ο καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού, Απόστολος Φ. Κραλίδης.

Τον έπαινο του τιμώμενου καθηγητή  εκφώνησε ο μαθητής του, επίκουρος καθηγητής,Ιωάννης Λιάκος.

Μετά από την αναγόρευση εμφανίστηκε συγκινημένος ο καθηγητής κ. Στάθης, ο οποίος μίλησε στο ακροατήριο με θέμα: «Ψάλατε συνετῶς (Ψαλμ. 46,8)», «γοητεύοντας» με την ομιλία του, όλους όσους παρέστησαν.

©Typologos.com 2024