H Οδύσσεια και η επιστροφή στην Ιθάκη για τους Ζιλιέτ Μπινός – Ρέιφ Φάινς

Η συνέντευξη Τύπου

των δύο σταρ

για τη ταινία «Η επιστροφή»

Μια ευρηματική κινηματογραφική μεταφορά της τελευταίας ραψωδίας από την Οδύσσεια του Ομήρου αποτελεί η ταινία «Η επιστροφή» του Ουμπέρτο Παζολίνι για την οποία μίλησαν ο σκηνοθέτης, η βραβευμένη με Όσκαρ Γαλλίδα ηθοποιός, Ζιλιέτ Μπινός, ο ιδιοφυής Βρετανός ομότεχνός της, Ρέιφ Φάινς και ο συμπαραγωγός του φιλμ, Κωνσταντίνος Κοντοβράκης σε συνέντευξη τύπου, που δόθηκε το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2024 στη Θεσσαλονίκη.

Το φιλμ προβλήθηκε το απόγευμα της ίδιας ημέρας στο «Ολύμπιον» στο πλαίσιο του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Τριάντα χρόνια σκέψης

για τη ταινία

«Τη ταινία αυτή τη σκέφτομαι για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Δηλαδή, δέκα χρόνια περισσότερα από όσα χρειάστηκε ο Οδυσσέας για να πολεμήσει στην Τροία, να αποχωρήσει, να συνάψει ερωτικές περιπέτειες με τις πιο όμορφες γυναίκες της Μεσογείου, να σκοτώσει, σύμφωνα πάντα με τον Όμηρο, 108 μνηστήρες, και τελικά να καταλήξει στην αγκαλιά της Πηνελόπης. Να σημειώσω πως στην ταινία μας χρειάστηκε να σκοτώσουμε σαφώς λιγότερους», τόνισε με διάθεση χιούμορ ο σκηνοθέτης, Ουμπέρτο Παζολίνι.

Η ιστορία

της επανένωσης μιας οικογένειας

 «Το σενάριο ζυμωνόταν και, προϊόντος του χρόνου, άλλαζε, μέχρι που ο Ρέιφ και η Ζιλιέτ αποφάσισαν να με «συντροφεύσουν» σε αυτό το ταξίδι. Ήταν πάντοτε μια ιστορία επανένωσης μιας οικογένειας. Ήταν πρωτίστως μια οδύσσεια του μυαλού και του πνεύματος και όχι μια γεωγραφική οδύσσεια.

Αυτή είναι και η πραγματική εσωτερική πάλη του Οδυσσέα, και στην εξέλιξη του σεναρίου δόθηκε όλο και περισσότερη έμφαση στις εσωτερικές συγκρούσεις και στα προβλήματα της οικογένειας. Επικεντρωθήκαμε περισσότερο στους ανθρώπους, παρά στους μύθους», εξήγησε με νόημα ο κινηματογραφιστής και παραγωγός, Ουμπέρτο Παζολίνι.

Η αρχική τοποθέτηση

του Ρέιφ Φάινς

«Ο Ουμπέρτο είναι εδώ και πολλά χρόνια φίλος και συνεργάτης μου», δήλωσε αρχικά ο Ρέιφ Φάινς. «Το όραμά του ήταν καθαρό και, μέσω των ζυμώσεων και των συζητήσεων, έφτασε σε ένα σημείο απόλυτης διαύγειας πριν περίπου τρία χρόνια. Όταν μας έγινε η πρόταση, η Ζιλιέτ κι εγώ ήμασταν στην Τζόρτζια των ΗΠΑ, ο ένας στη Σαβάνα και ο άλλος στην Ατλάντα. Συναντηθήκαμε, το συζητήσαμε και πήγαμε σε ένα βιβλιοπωλείο. Εκεί, αγοράσαμε την «Οδύσσεια» στην πιο πρόσφατη μετάφραση της Έμιλι Γουίλσον.

Βγάλαμε, λοιπόν,μια σέλφι με το βιβλίο και τη στείλαμε στον Ουμπέρτο με λεζάντα “έτοιμοι!”».

Η πρόσκληση

στο «χορό» του Οδυσσέα

«Όταν προσκλήθηκα στο “χορό” του Οδυσσέα, ήμουν πολύ πρόθυμη να χορέψω. Ήταν όλα πολύ όμορφα: Το γράψιμο, οι διάλογοι και, φυσικά, η ιδέα του να δουλέψω πάλι με τον Ρέιφ», διηγήθηκε η κ.Μπινός.

Η απεικόνιση της Ελλάδας

μέσα από τη ταινία

Στην εμπειρία μέρους των γυρισμάτων αυτής της ταινίας στην Ελλάδα «στάθηκε» ο Έλληνας συμπαραγωγός, Κωνσταντίνος  Κοντοβράκης.

«Πρόκειται για μια ιστορία που, για τον Δυτικό πολιτισμό, αποτελεί και την εκκίνηση ολόκληρης της λογοτεχνίας. Είναι το πιο επιδραστικό κείμενο στον ελληνικό πολιτισμό», τόνισε ο Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, ο οποίος παραδέχθηκε πως αρχικά δυσκολεύτηκε να πιστέψει το πως αυτή η συνεργασία θα γινόταν πραγματικότητα.

«Πίστευα πως ήταν φάρσα! Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, είναι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Κάθε παραγωγός θέλει να δουλέψει με τόσο αξιοσέβαστους συνεργάτες. Είναι φοβερά σημαντικό για έναν Έλληνα να έχει την ευκαιρία να φτιάξει μια ταινία βασισμένη σε αυτό το κείμενο, και να διαφυλάξει τις αξίες που το διατηρούν επίκαιρο», συμπλήρωσε ο ίδιος.

Για τις λεπτομέρειες

της συνεργασίας των δύο ηθοποιών

Για τις λεπτομέρειες της συνεργασίας των δύο ηθοποιών μίλησε η κ. Μπινός, λέγοντας ότι:

 «Στην αρχή, όταν ρώτησα τον Ουμπέρτο, μου είπε πως η συνεργασία μας ήταν μια ιδέα του Ρέιφ. Αργότερα, όταν ρώτησα τον Ρέιφ, πήρα την αντίστροφη απάντηση. Το σημαντικό είναι ότι πιστεύω στη μοίρα. Ήταν γραφτό να κάνουμε αυτή τη ταινία μαζί. Αγαπώ τόσο πολύ να δουλεύω μαζί του, αλλά δυστυχώς είμαστε και οι δύο συνεχώς απασχολημένοι». Αναφέρθηκε, επίσης, στη κοινή αγάπη, που έχουν και οι δύο για το θέατρο. Παράλληλα, αποκάλυψε πως οι δυο τους γνωρίστηκαν, παρακολουθώντας ο ένας τον άλλον σε θεατρικές σκηνές.

Σχετικά με το σενάριο

Στο σενάριο του φιλμ αναφέρθηκε ο διάσημος Άγγλος ηθοποιός, Ρέιφ Φάινς μετά από σχετική ερώτηση, στην οποία απάντησε:

«Η δυσκολία ήταν να κατανοήσω την εκδοχή του Ουμπέρτο, αυτή που περιέγραψε νωρίτερα. Μια εσωτερική οδύσσεια. Ένας άντρας που φτάνει σπίτι μετά κόπων και βασάνων, χωρίς να είναι σίγουρος αν μπορεί να μείνει εκεί. Ένας άντρας πνευματικά διαλυμένος από όλες τις δυσκολίες του ταξιδιού, ένα εσωτερικό ταξίδι που «περνά»  μέσα από την Πηνελόπη, με την οποία βρίσκεται σε ένα τραγικό αδιέξοδο, καθώς είναι ανήμποροι να επανασυνδεθούν ψυχικά έπειτα από όλα όσα έχουν περάσει.

Ο Ουμπέρτο κατόρθωσε να προσδώσει ψυχολογικό βάθος στους ήρωές του, προσφέροντάς μας μια όμορφη πρόκληση».

Ο ρόλος της Πηνελόπης

και η σύγχρονη γυναίκα

Σε ερώτηση σχετικά με το τι προσθέτει ο ρόλος της Πηνελόπης στη σύγχρονη γυναίκα αποκρίθηκε η Γαλλίδα σταρ, Ζιλιέτ Μπινός σημειώνοντας ότι:

«Είναι μια πολύ προσωπική υπόθεση. Έχει απήχηση σε διαφορετικές γυναίκες, με διαφορετικούς τρόπους. Η Πηνελόπη, ακόμη και ως αρχέτυπο, είναι μια πολύ μοντέρνα γυναίκα. Κάνει το δικό της ταξίδι και έρχεται αντιμέτωπη με το τι σημαίνει να έχεις πίστη. Η υπομονή που απαιτείται από αυτή τη γυναίκα είναι απέραντη. Αν προσπαθήσουμε να παραλληλίσουμε την ιστορία με τα σημερινά δεδομένα, θα λέγαμε πως πρόκειται για μια προσπάθεια συντονισμού και επανένωσης της θηλυκής και της αρσενικής πλευράς μας, αλλά και μια απόπειρα επιστροφής στην ουσία, στη καρδιά του εαυτού μας, στο σπίτι. Ως εκ τούτου, αν και κλασικό έργο, παραμένει πιο μοντέρνο από ποτέ».

Κατά τον σκηνοθέτη, Ουμπέρτο Παζολίνι, η Πηνελόπη είναι μια γυναίκα που επιλέγει. «Η Πηνελόπη είναι υπεύθυνη για όσα συμβαίνουν στο νησί,. αφού «έχει τη δύναμη της λήψης αποφάσεων, αλλάζει τη ροή των γεγονότων, είναι μια γυναίκα με ικανότητα αυτενέργειας».

Το φως και το σκοτάδι

«Αργά ή γρήγορα, το σκοτάδι θα πεθάνει από το φως, γι’ αυτό πάντα να κατευθύνεστε προς αυτό που αγαπάτε», παρότρυνε όλους  κι όλες η Ζιλιέτ Μπινιός, ενώ ο Ρέιφ Φάινς τόνισε ότι:

«Είμαστε εγκλωβισμένοι στις κατηγοριοποιήσεις του arthouse και του mainstream κινηματογράφου. Ελπίζω η νέα γενιά κινηματογραφιστών να υπερπηδήσει αυτή τη δυαδική παγίδα».

Σχετικά

με το ρόλο του Οδυσσέα

Επίσης, ο  κ. Φάινς αναφέρθηκε στο πόσο διαλυμένος ψυχολογικά είναι ο Οδυσσέας από όλη τη βία που ασκεί και παρακολουθεί. «Είναι μια φοβερή παραβίαση της ανθρωπιάς του, που κρύβει μέσα της ένα αμείλικτο ερώτημα: Πότε είναι επιτρεπτό να ασκήσεις βία για να πάρεις αυτό που θέλεις; Προς το τέλος, θέλουμε όλοι να πάρει πίσω το σπίτι του από τους μνηστήρες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν μοχθηρές δυνάμεις που έχουν αρπάξει κάτι που δε τους ανήκει. Ο Οδυσσέας γνωρίζει πως πρέπει να καταφύγει στη βία.

Συχνά επιστρέφω στο κείμενο του Μπαγκαβάτ Γκίτα, όπου ο Κρίσνα μιλάει στον πολεμιστή πρίγκιπα, Αρτζούνα για το ιερό του καθήκον να πολεμήσει. Το πεπρωμένο μας και ο προορισμός μας είναι πάντα μεγαλύτερα από τις μικρές μάχες που μας φοβίζουν. Πιστεύω πως ο Οδυσσέας πρέπει κι αυτός να περάσει σε αυτή τη ζώνη της βίας για να ολοκληρώσει το ιερό του καθήκον».

Σχετικά

με το ρόλο της Πηνελόπης

 «Η Πηνελόπη αντιμετωπίζει ένα καθημερινό εφιάλτη, προσποιούμενη πως όλα είναι εντάξει. Είναι πολύ πιο περίπλοκη από μια γυναίκα που απλώς περιμένει τον άντρα της να επιστρέψει. Πρέπει να χρησιμοποιήσει ένα πονηρό τρόπο να αντιμετωπίσει τη σκοτεινή πλευρά της ανθρωπότητας. Δεν αντιμετωπίζεις το διάβολο ποτέ κατά πρόσωπο, αλλά πλαγίως. Κι έτσι, καταφέρνει να διαχειριστεί μια κατάσταση που διαφορετικά θα τη διέλυε», εξήγησε η κ. Μπινιός για το ρόλο της Πηνελόπης.

Τελευταία συνεργασία;

Η κ. Μπινός «στάθηκε» στο γεγονός ότι συμπρωταγωνιστεί με τον Ρέιφ Φάινς ίσως για τελευταία φορά. «Πλησιάζουμε σε μια ηλικία που αρχίζουμε να πιστεύουμε πως ίσως είναι η τελευταία μας ταινία μαζί. Δε μπορώ να διαλέξω μία και μόνο στιγμή. Άλλωστε, κάθε στιγμή είναι σημαντική για μένα στο σινεμά. Δε γυρίζω ταινίες για μένα, τις κάνω για εσάς, για την ανθρωπότητα και τη δυνατότητα να συμμετάσχουμε όλοι σε κάτι. Είναι σημαντικό να περιστοιχιζόμαστε από σπουδαίους συνεργάτες που μπορούν να διακρίνουν αυτό που προσφέρεις, κάτι που είναι κατά βάση αόρατο».

Οι δύο ηθοποιοί

και η Ελλάδα

Επίσης, τόνισε πόσο σημαντική ήταν η επίσκεψή της σε πραγματικές ελληνικές τοποθεσίες πριν  από τα γυρίσματα, προκειμένου να γνωριστεί με τους ανθρώπους και να εγκλιματιστεί. Ο  κ.Φάινς συμφώνησε και διηγήθηκε ότι:

«Βρέθηκα στην Ιθάκη δύο φορές, έναν τόπο που εκπέμπει ισχυρή ενέργεια. Έχω ταξιδέψει πολύ στην Ελλάδα και ιδίως στην Πελοπόννησο. Θεωρώ πως η χώρα σας είναι εξαιρετική. Υπάρχει μια φοβερή ενέργεια με την οποία μπορώ να ταυτιστώ, που τη συναντά κανείς στα νησιά, στις θάλασσες και στα τοπία της, στην τοπογραφία και στα βουνά της. Ισχυρά πνεύματα κατοικούν εκεί. Το ίδιο συναίσθημα βιώνω και στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας».

Η διαχρονική δύναμη

της Οδύσσειας

Ακόμη, ο κ. Φάινς μίλησε για τη διαχρονική δύναμη της Οδύσσειας.

«Όλοι μας με ένα τρόπο αναζητούμε την προσωπική μας Ιθάκη, τον εαυτό μας. Η Οδύσσεια μιλάει σε όλους μας, για τον αγώνα της επιστροφής. Όλοι βρισκόμαστε σε κάποιο ταξίδι και «Η επιστροφή» είναι το ερώτημα που κουβαλάμε μέσα μας».

Από την πλευρά της, η «κ. Μπινός υπογράμμισε πόσο σημαντικό ήταν για εκείνη που κατάφερε, σε συνεργασία με τον Ρέιφ Φάινς, να κάνει το όραμα του Ουμπέρτο Παζολίνι πραγματικότητα: «Μια επιστροφή στην Ιθάκη, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για το καθένα».

 Τη συνέντευξη τύπου συντόνισε ο επικεφαλής προγράμματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.Γιώργος Κρασσακόπουλος. Το φιλμ με τίτλο «Η Επιστροφή» του Ουμπέρτο Παζολίνι  θα κυκλοφορήσει στις 28 Νοεμβρίου 2024 στις ελληνικές αίθουσες.

©Typologos.com 2024