Mε απλά λόγια για την ευλογιά των «πιθήκων»
Τι γνωρίζουμε
και τι πρέπει να ξέρουμε
Επιμέλεια: Νίκος Μόσχοβος
Με απλά λόγια το τι είναι η ευλογιά των πιθήκων εξηγεί «βήμα με βήμα» η καθηγήτρια επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Δρ. Αν Ριμόν.Φωτογραφία από Darko Stojanovic από το Pixabay
Με απλά λόγια το τι είναι η ευλογιά των πιθήκων εξηγεί «βήμα με βήμα» η καθηγήτρια επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Δρ. Αν Ριμόν, η οποία μελετά τη συγκεκριμένη νόσο επί δυο δεκαετίες.Η Δρ.Αν Ριμόν διατέλεσε διευθύντρια του Κέντρου Παγκόσμιας και Μεταναστευτικής Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας.
Είναι η ιδρύτρια και η διευθύντρια του συνδεδεμένου Προγράμματος Έρευνας και Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό Θεωρείται και είναι μια από τους ειδικούς, που ερευνούν τη συγκεκριμένη νόσο, καθώς και την έχει αντιμετωπίσει.
Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων
«Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ιογενής ζωονόσος, ένας ιός που μεταδίδεται από τα ζώα στον άνθρωπο. Είναι ενδημική στις περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Αφρικής. Η ευλογιά των πιθήκων ανήκει στην ίδια οικογένεια με την ευλογιά, αλλά προκαλεί μια λιγότερο σοβαρή ασθένεια.
Η ευλογιά των πιθήκων ανακαλύφθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940, όταν εμφανίστηκαν κρούσματα της ασθένειας που μοιάζει με την ευλογιά σε αποικίες πιθήκων που χρησιμοποιούνταν για έρευνα στη Δανία,εξ ου και το όνομα της νόσου:Ευλογιά των πιθήκων. Λανθασμένα,όμως,η νόσος αυτή ονομάστηκε έτσι.
Οι πίθηκοι μπορούν να μολυνθούν από τον ιό,αλλά πιστεύεται ότι μεταδίδεται συχνότερα από τα μικρά τρωκτικά και τους σκίουρους που βρίσκονται στα δάση της Αφρικής»,απαντά η Δρ. Ριμόν.
Ποιοι είναι
οι γενετικά διακριτοί τύποι
της νόσου
«Υπάρχουν δύο γενετικά διακριτοί τύποι του ιού της ευλογιάς των πιθήκων. Ο διακριτός τύπος της Κεντρικής Αφρικής ή Λεκάνης του Κονγκό και ο αντίστοιχος της Δυτικής Αφρικής.
Για το κεντροαφρικανικό γενετικά διακριτό τύπο του ιού πιστεύεται ότι εξαπλώνεται πιο εύκολα και προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια. Συνδέεται και με υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας (6%-10%) από τον άλλο τύπο στη Δυτική Αφρική (1%-3,5%)»,διευκρινίζει η Αν Ριμόν.
Πως μεταδίδεται
η ευλογιά των πιθήκων
«Η μετάδοση μπορεί να συμβεί, όταν ένα άτομο έρχεται σε επαφή με τον ιό από ζώο, άνθρωπο ή υλικά που είναι μολυσμένα με τον ιό, τα οποία είναι γνωστά ως φομίτες. Ο ιός εισέρχεται στο σώμα μέσω του «σπασμένου» δέρματος,της αναπνευστικής οδού ή των βλεννογόνων,δηλαδή των ματιών,της μύτης ή του στόματος. Η μετάδοση από ζώο σε άνθρωπο συμβαίνει γενικά από ένα δάγκωμα ή άμεση επαφή με σωματικά υγρά ή υλικό αλλοιώσεων ή έμμεση επαφή μέσω μολυσμένων υλικών, όπως είναι τα κλινοσκεπάσματα», εξηγεί η Δρ. Ριμόν.
Ποια είναι τα συμπτώματα
«Τα αρχικά συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων είναι τυπικά παρόμοια με τη γρίπη.Οι πρώτες ημέρες των συμπτωμάτων περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, πόνους και πόνους,κόπωση και πρησμένους λεμφαδένες.Μέσα σε λίγες ημέρες εμφανίζεται ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα.Η ασθένεια είναι συνήθως αυτό-περιοριζόμενη και διαρκεί 2-4 εβδομάδες.Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια σοβαρή λοίμωξη, η οποία μπορεί να είναι θανατηφόρα.
Οι εκτιμήσεις της θνησιμότητας κυμαίνονται από 1% -3,5% για το διακριτό τύπο της Δυτικής Αφρικής, ενώ για τον αντίστοιχο της Κεντρικής Αφρικής φθάνουν έως και το 10%.Αυτά τα στοιχεία προέρχονται από τα αφρικανικά περιβάλλοντα χαμηλότερων πόρων με πιο περιορισμένη τη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη»,σημειώνει η καθηγήτρια επιδημιολογίας.
Τι συνέβη παλαιότερα στις Η.Π.Α
και στην Ευρώπη
«Δεν υπήρξαν θάνατοι από περιπτώσεις, οι οποίες έχουν αναφερθεί σε περιβάλλοντα υψηλών πόρων υγειονομικής περίθαλψης.
(Συμπεριλαμβανομένης της επιδημίας του 2003 στις Μεσοδυτικές Η.Π.Α, και εισαγωγών στην Ευρώπη, στο Ισραήλ, στη Σιγκαπούρη, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Η.Π.Α.).
Αυτό υποδηλώνει ότι η υποστηρικτική φροντίδα και η θεραπεία μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικές», εξιστορεί η Δρ.Ριμόν.
Τα εμβόλια και τα θεραπευτικά μέσα
για την ευλογιά των πιθήκων
«Το εμβόλιο της ευλογιάς μπορεί να προστατεύσει τους ανθρώπους από την εμφάνιση της ευλογιάς των πιθήκων, επειδή ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων συσχετίζεται στενά με τον ιό της ευλογιάς.
Προηγούμενα δεδομένα από την Αφρική υποδηλώνουν ότι το εμβόλιο κατά της ευλογιάς είναι τουλάχιστον 85% αποτελεσματικό στη πρόληψη της ευλογιάς των πιθήκων.
Τα εμβόλια κατά της ευλογιάς και κατά της ευλογιάς των πιθήκων είναι αποτελεσματικά στην προστασία των ανθρώπων από την ευλογιά των πιθήκων,όταν χορηγούνται πριν από την έκθεση στη νόσο», αναφέρει η Δρ. Αν Ριμόν.
Εμβολιασμός και έκθεση στη νόσο
«Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο εμβολιασμός μετά από έκθεση στην ευλογιά των πιθήκων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της νόσου ή να την καταστήσει λιγότερο σοβαρή Ο εμβολιασμός μετά από την έκθεση στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων είναι ακόμα δυνατός. Ωστόσο, όσο πιο γρήγορα ένα εκτεθειμένο άτομο κάνει το εμβόλιο, τόσο το καλύτερο.
Εάν χορηγηθεί μεταξύ των τεσσάρων και 14 ημερών μετά από την ημερομηνία της έκθεσης, μπορεί ο εμβολιασμός να μειώσει τα συμπτώματα της νόσου, αλλά δύναται να μη τη προλάβει.
Επιπλέον,σήμερα υπάρχουν αδειοδοτημένες θεραπείες για την ευλογιά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στις περιπτώσεις της ευλογιάς των πιθήκων, όπως είναι το cidofovir, το ST-246 ή και η ανοσοσφαιρίνη vaccinia», διευκρινίζει η Αν Ριμόν.
Το εμβόλιο της ευλογιάς μπορεί να προστατεύσει τους ανθρώπους από την εμφάνιση της ευλογιάς των πιθήκων, επειδή ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων συσχετίζεται στενά με τον ιό της ευλογιάς.Φωτογραφία από Dmitriy από το Pixabay
Μια πολύ σπάνια λοίμωξη
«Ο κίνδυνος της ευλογιάς των πιθήκων στο ευρύ κοινό είναι πολύ χαμηλός.Η ευλογιά των πιθήκων εξακολουθεί να είναι μια πολύ σπάνια λοίμωξη.Ωστόσο, κάθε φορά που βλέπουμε έναν ιό να συμπεριφέρεται διαφορετικά ή να εξαπλώνεται σε ένα νέο πληθυσμό, τότε αυτό είναι ανησυχητικό. Βλέπουμε τον ιό να μετακινείται στους πληθυσμούς με τρόπους που δεν έχουμε ξαναδεί.
Επομένως, είναι μια κατάσταση,η οποία απαιτεί ταχεία προσοχή, μελέτη και δράση»,επισημαίνει η Δρ.Αν Ριμόν.
Η επιστήμη και νόσος
«Είμαστε ακόμα στα πρώτα στάδια της προσπάθειας να καταλάβουμε το πώς και το πότε εισήχθη ο ιός από την Αφρική,και αν είναι αποτέλεσμα μιας μόνο εισαγωγής ή πολλαπλών εισαγωγών.
Υπάρχει,επίσης,η πιθανότητα να εξαπλώνεται αθόρυβα χωρίς ανίχνευση εδώ και λίγο καιρό, επειδή δεν ψάχναμε και να μη τον βρίσκαμε.
Με την άριστη επιτήρηση της νόσου,τη διερεύνηση των περιστατικών,την ανίχνευση των επαφών και την αλληλουχία των δειγμάτων,αυτό θα γίνει πιο ξεκάθαρο με την πάροδο του χρόνου.
Η ιστορία εξακολουθεί να εκτυλίσσεται,αλλά ακόμη δε ξέρουμε καν το πού βρισκόμαστε στη πλοκή.
Είναι σαν να συντονίζεσαι σε μια νέα σειρά, αλλά να μη ξέρεις ακριβώς σε ποιο επεισόδιο «προσγειώθηκες».Θα μπορούσε να είναι το επεισόδιο 2 ή το επεισόδιο 5.Έχουμε χάσει μέρος της ιστορίας της προέλευσης της νόσου και πρέπει να καλύψουμε τη διαφορά»,υπογραμμίζει η Δρ. Αν Ριμόν.
Εν κατακλείδι
«Η ουσία είναι ότι η ευλογιά των πιθήκων είναι μια σπάνια ασθένεια.Αν και είναι μια σημαντική ασθένεια,δεν έχει προκαλέσει κανένα θάνατο σε περιβάλλοντα υψηλού εισοδήματος.Υπάρχουν εμβόλια και θεραπείες.Και ο κόσμος έχει σήμερα μεγαλύτερη επίγνωση του τι χρειάζεται να κάνει, για να περιοριστούν τα κρούσματα», τονίζει η Δρ. Αν Ριμόν.
©Typologos.com 2022
